Cả tỉnh Hà Giang có gần 200.000 trẻ em (chiếm 25% dân số) nhưng hiện chỉ hơn 10 người trong tổng số gần 500 bác sĩ của tỉnh đã qua đào tạo về chuyên khoa nhi (chiếm tỷ lệ 2%). Đa số bác sĩ nhi khoa tập trung ở tuyến tỉnh, nhiều bệnh viện huyện chưa có bác sĩ chuyên ngành này.
Từ ngày 19-23/3, đoàn công tác Bệnh viện Nhi Trung ương do PGS.TS Lê Thị Minh Hương Phó giám đốc Bệnh viện làm trưởng đoàn đã thăm một số cơ sở y tế của Hà Giang. Đoàn đã làm việc trực tiếp với Sở y tế, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang, Bệnh viện đa khoa khu vực huyện Yên Minh và một số trung tâm y tế của tỉnh. Mục tiêu của chuyến công tác này là khảo sát thực trạng hệ thống nhi khoa, giám sát chương trình chuyển giao kỹ thuật bơm surfactant ở trẻ sơ sinh bệnh màng trong và giám sát chương trình mục tiêu quốc gia tại tỉnh Hà Giang.
Hà Giang là tỉnh miền múi biên giới cực Bắc Tổ quốc, với địa hình rất đa dạng và phức tạp, bị chia cắt mạnh với nhiều núi cao, vực sâu. Tỉnh gồm một thành phố trung tâm và 10 huyện, trong đó 4 huyện vùng cao núi đá nằm trong 9 huyện khó khăn nhất của cả nước. Hà Giang là ngôi nhà chung của đồng bào 20 dân tộc. Hủ tục lạc hậu vẫn ảnh hưởng nặng nề tới thói quen chăm sóc trẻ của người dân nơi đây. Rất nhiều trẻ em chỉ được đưa tới bệnh viện khi tình trạng bệnh đã nặng.
Toàn tỉnh Hà Giang hiện có 5 bệnh viện tuyến tỉnh, 3 bệnh viện đa khoa khu vực và 8 bệnh viện tuyến huyện. Ngoài ra tỉnh còn có nhiều phòng khám đa khoa khu vực, các trung tâm y tế huyện và trạm y tế phường xã. Đội ngũ cán bộ y tế gồm hơn 4.000 người, trong đó có gần 500 bác sĩ và 40 dược sĩ đại học. Nhân sự mới tuyển dụng nhiều, đang trong quá trình đầu tư cho đào tạo, đặc biệt là đào tạo chuyên sâu về nhi, chưa đủ về số lượng cũng như chất lượng.
Mạng lưới nhi khoa của tỉnh còn chưa đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh cũng như phòng bệnh cho trẻ em. Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang – trung tâm khám chữa bệnh lớn nhất của tỉnh – có khoa nhi và đơn nguyên sơ sinh, với 60 giường bệnh (chiếm 12% tổng số giường bệnh của toàn bệnh viện). Tại tuyến huyện, một số bệnh viện có khoa nhi nhưng một số chỉ có phòng đơn nguyên sơ sinh. Chỉ 7 trong số 11 bệnh viện tuyến huyện có bác sĩ đã được đào tạo ngắn hạn về nhi khoa, các bệnh viện còn lại đang trong quá trình cử đào tạo chuyên ngành nhi khoa. Hầu hết các xã đã có Góc sơ sinh nhưng hoạt động chưa hiệu quả vì số lượng sản phụ đẻ tại nhà còn nhiều.
Trang thiết bị tại các bệnh viện của Hà Giang còn thiếu và chưa đồng bộ, máy móc hiện có thường xuyên hư hỏng, ảnh hưởng lớn tới hoạt động của các khoa. Do chưa có thiết bị phục vụ một số kỹ thuật cao nên các bệnh viện vẫn phải chuyển bệnh nhân lên tuyến cao hơn. Vấn đề vận chuyển an toàn người bệnh còn gặp khó khăn.
Cũng trong đợt này, đoàn công tác đã tiến hành giám sát việc thực hiện kỹ thuật bơm surfactant ở trẻ sơ sinh bệnh màng trong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang. Kỹ thuật này do các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương chuyển giao trước đó và hiện đang được Bệnh viện tỉnh Hà Giang thực hiện thường quy, mang lại một số thành công nhưng vẫn cần tiếp tục hoàn thiện để đạt chuẩn.
Sau chuyến khảo sát thực tế, Bệnh viện Nhi Trung ương đã khuyến nghị Sở y tế Hà Giang cân đối số giường bệnh nhi khoa và số nhân viên y tế trong lĩnh vực này cho phù hợp với nhu cầu dân số nhi của tỉnh. Đoàn cũng đề xuất mỗi bệnh viện huyện cần thành lập khoa nhi riêng và cán bộ làm về nhi cần được đào tạo theo lộ trình để có đủ năng lực chẩn đoán và điều trị các bệnh thông thường ở trẻ em. Về ngắn hạn, cần có chiến lược đào tạo liên tục theo chuyên đề hoặc tổ chức đào tạo bằng hình thức mở lớp cầm tay chỉ việc, tập trung ưu tiên các kỹ thuật cấp cứu, sơ sinh và vận chuyển an toàn người bệnh. Về trung hạn, cần cử các các bác sĩ và điều dưỡng được tuyển làm nhi khoa tham gia các lớp đào tạo định hướng 6 tháng chuyên ngành này. Về dài hạn, mỗi bệnh viện huyện cần đào tạo một bác sĩ chuyên khoa nhi, ít nhất đạt trình độ bác sĩ chuyên khoa I. Bên cạnh đó, đoàn cũng khuyến nghị tỉnh Hà Giang đầu tư trang thiết bị chuyên ngành Nhi khoa phù hợp với các kỹ thuật đang được triển khai tại các tuyến tỉnh, huyện và xã.
Bệnh viện Nhi Trung ương với vai trò đầu ngành sẽ có kế hoạch hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực để từng bước nâng cao năng lực hệ thống nhi khoa của tỉnh Hà Giang.
Hồ Tuấn – Xuân Tùng.
