I. GIỚI THIỆU
1. Tổng quan
Trước đây, trọng tâm chính trong dinh dưỡng Nhi khoa là tăng trưởng về thể chất. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội thì mối quan hệ giữa các chất dinh dưỡng trong chế độ ăn có ảnh hưởng đến biểu hiện khác nhau của sức khỏe. Do vậy, Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương không chỉ quan tâm đến tăng trưởng, phát triển của trẻ bằng điều trị, kết hợp hỗ trợ dinh dưỡng với các sản phẩm hay chế độ ăn chuyên biệt khi trẻ nằm viện, mà còn tư vấn để trẻ nhận được chế độ dinh dưỡng hợp lý khi về nhà, và giúp trẻ hình thành thói quen hành vi ăn uống lành mạnh, sức khỏe dài hạn về miễn dịch, não bộ, đồng thời, phòng chống các bệnh lý mạn tính không lây khi trưởng thành (hậu quả của chế độ dinh dưỡng không đúng trong những năm đầu đời).
Không những vậy, hỗ trợ dinh dưỡng ngày nay là một trong các liệu pháp nền tảng cho điều trị trong thời gian trẻ mắc bệnh nặng; thậm chí với một số bệnh lý nặng, rối loạn chuyển hóa thì dinh dưỡng được coi là liệu pháp điều trị cho một số bệnh như hội chứng ruột ngắn, đái đường, động kinh kháng trị, tự kỷ, rối loạn chuyển hóa bẩm sinh dưỡng chất, bệnh nhi mắc bệnh lý ung thư hay đang được điều trị tại các đơn vị hồi sức cấp cứu v..v
Vì vậy, ở những bệnh nhân mắc bệnh nặng, hiểm nghèo thì dinh dưỡng không chỉ là đơn thuần chăm sóc hỗ trợ mà nó là liệu pháp dinh dưỡng điều trị. Bởi theo nguyên tắc, một liệu pháp phải có khả năng thay đổi kết quả lâm sàng ngắn hạn hoặc dài hạn của bệnh nhân. Vì vậy, dinh dưỡng cũng có các chỉ định và chống chỉ định bởi các chế độ ăn bệnh lý được xây dựng trên nền tảng tính toán nhu cầu dinh dưỡng của mỗi cá thể tùy theo tuổi, giới tính, tình trạng dinh dưỡng, tình trạng bệnh tật, thói quen và sở thích ăn uống.
Hiện nay, quan điểm y học hiện đại là phòng ngừa bệnh tật bằng cải thiện tình trạng dinh dưỡng, điều trị toàn diện; bên cạnh thuốc và can thiệp y tế thì liệu pháp dinh dưỡng không thể thiếu được trong suốt quá trình điều trị bởi dinh dưỡng cải thiện kết quả đầu ra cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình.
Tại Việt Nam, Bộ Y Tế đã nhận thấy tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị nên đã triển khai hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện của tất cả các đơn vị y tế công và tư trong toàn quốc. Tại các tuyến y tế cơ sở hầu hết chỉ tập trung vào điều trị, hoạt động dinh dưỡng mới chỉ là số lượng chứ chưa đủ tiêu chuẩn về chất lượng; bởi dinh dưỡng chỉ triển khai được công tác tư vấn (chủ yếu vào thiếu hụt dinh dưỡng do thiếu ăn) mà chưa tập trung chuyên sâu vào việc điều trị phục hồi dinh dưỡng cho bệnh nhân suy dinh dưỡng có kèm theo các bệnh lý nền hay suy dinh dưỡng là thứ phát của bệnh lý nền do thiếu đội ngũ bác sĩ Dinh dưỡng lâm sàng, thiếu cán bộ Cử nhân dinh dưỡng để xây dựng thực đơn, thiếu cán bộ tiết chế để chế biến chế độ ăn bệnh lý.
Nhưng trong lĩnh vực Nhi khoa, hoạt động dinh dưỡng của Bệnh viện Nhi Trung ương được đồng bộ về cơ sở vật chất, con người và trình độ khoa học. Hiện nay, trong lĩnh vực Nhi khoa, chỉ có duy nhất Bệnh viện Nhi Trung ương có giường điều trị nội trú cho bệnh nhi có bệnh lý dinh dưỡng và liên quan đến dinh dưỡng, có đội ngũ Bác sĩ chuyên khoa Nhi với trình độ từ Thạc sĩ trở lên, được đào tạo chuyên môn Nhi và dinh dưỡng Nhi (đào tạo chính quy và đào tạo liên tục với các lớp tập huấn dinh dưỡng nước ngoài), có Cử nhân Dinh dưỡng tiết chế, có Kỹ thuật viên chế biến món ăn được tốt nghiệp từ các trường Cao đẳng kỹ thuật chế biến món ăn, điều việc đưa ra các hướng dẫn, lời dưỡng có trình độ đại học, tận tâm và yêu nghề nên hoạt đông dinh dưỡng tại đây đồng bộ. Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương cũng là cộng tác viên tích cực và đầu mối của Bộ Y Tế trong việc đưa ra các lời khuyên, phác đồ điều trị phục hồi dinh dưỡng trong lĩnh vực Nhi khoa cho toàn quốc.
Như vậy, dinh dưỡng là nền tảng quan trọng của cuộc sống đặc biệt là đối với trẻ em đang trong giai đoạn đầu đời đang phát triển cũng như khi trẻ mắc bệnh phải điều trị tại Bệnh viện. Với đội ngũ nhân viên có bề dày kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, tận tình và chu đáo trong lĩnh vực dinh dưỡng Nhi khoa và hệ thống thiết bị máy móc, labo xét nghiệm hiện đại, có chế độ ăn bệnh lý, xây dựng phù hợp với mỗi bệnh nhi và được cung cấp suất ăn đến tận tay giường bệnh, Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu tư vấn dinh dưỡng, xây dựng thực đơn bệnh lý cá thể, khám chữa bệnh của người bệnh. Đến với Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh nhân và gia đình người bệnh sẽ được khám chữa bệnh với các Bác sĩ giỏi, nhiều kinh nghiệm, tận hưởng các dịch vụ chăm sóc y tế chu đáo và điều trị trong môi trường thân thiện, với chế độ ăn điều trị bệnh lý ngon miệng như ở tại gia đình.
2. Cơ cấu tổ chức
Đội ngũ chuyên gia: là các Bác sỹ chuyên khoa Nhi có trình độ từ Thạc sĩ trở lên được đào tạo dinh dưỡng lâm sàng nhi chuyên sâu, Điều dưỡng có trình độ đại học, có Thạc sĩ dinh dưỡng, Cử nhân dinh dưỡng tiết chế và toàn bộ Kỹ thuật viên nấu ăn được tốt nghiệp từ các trường Cao đẳng nghề chế biến món ăn chuyên nghiệp.
Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương gồm 14 nhân viên. Trong đó có 02 Tiến sĩ, 05 Thạc sĩ Bác sĩ, 02 Cử nhân Dinh dưỡng, 06 Điều dưỡng, 07 Kỹ thuật viên tiết chế.
Trưởng khoa: TS.BS. Lưu Thị Mỹ Thục
Phó trưởng khoa: TS.BS. Nguyễn Thị Thúy Hồng
II. CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP
– Suy dinh dưỡng
– Còi xương do thiếu vitamin
– Hội chứng ruột ngắn
– Hội chứng kém hấp thu, rối loạn hấp thu
– Tiêu chảy kéo dài
– Hội chứng mát protein qua ruột
– Tràn dưỡng chấp kéo dài
III. CÁC DỊCH VỤ ĐANG THỰC HIỆN
1. Dịch vụ
Xây dựng liệu trình dự phòng thiếu hụt dinh dưỡng cho trẻ bình thường và trẻ có bệnh lý khác kèm theo.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ thiếu hụt dinh dưỡng, còi xương, suy dinh dưỡng từ nhẹ đến nặng, chậm tăng trưởng, thấp còi, thừa cân – béo phì đơn thuần.
Tư vấn và điều trị: Biếng ăn đơn thuần, chán ăn tâm thần.
Hướng dẫn nuôi dưỡng trẻ nhỏ đúng cách, tư vấn dinh dưỡng hợp lý cho trẻ nhỏ, học đường và vị thành niên.
Dinh dưỡng điều trị cho bệnh nhi: Hội chứng ruột ngắn, hội chứng kém hấp thu, mất protein qua ruột, dò dưỡng chấp, tiêu chảy kéo dài, rối loạn tiêu hóa chức năng.
Hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhi mắc bệnh nặng (tại các đơn vị hồi sức, ung thư, tim mạch, thần kinh).
Xây dựng chế độ ăn chuyên biệt cho bệnh nhân rối loạn chuyển hóa dự trữ glycogen, rối loạn chuyển hóa acid amin, acid béo, pompe, động kinh kháng trị, tự kỷ.
Hỗ trợ, tư vấn dinh dưỡng cho bệnh nhân trước và sau phẫu thuật lớn, phẫu thuật tim. Có dung dịch uống đường miệng cho trẻ trước phẫu thuật và trước can thiệp tránh để bệnh nhân phải nhịn đói trước khi phẫu thuật hay làm thủ thuật
Mở lớp “Hướng dẫn ăn bổ sung” được tổ chức vào sáng thứ 5 hàng tuần với nội dung chính:
– Cung cấp kiến thức cơ bản về nuôi dưỡng cho trẻ nhỏ
– Hướng dẫn bà mẹ lựa chọn thực phẩm
– Hướng dẫn bà mẹ nấu 1 bát bột/cháo đầy đủ dinh dưỡng
– Hỏi – đáp về dinh dưỡng
Đã có chế độ ăn bệnh lý đa dạng cho các bệnh và lứa tuổi với các thông tin đầy đủ về mỗi suất ăn.
Nuôi dưỡng trẻ cắt ruột bằng phương pháp hoàn hồi dịch tiêu hóa.
2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị
Khoa Dinh dưỡng được xây dựng cơ sở đồng bộ khang trang sạch sẽ. Được chia thành các khu: Khu điều trị nội trú với 20 giường bệnh , khu khám bệnh khám, chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh nhân ngoại trú; khu dinh dưỡng tiết chế để chế biến thức ăn cho các đối tượng bệnh nhân chuyên biệt trong Bệnh viện.
Có hệ thống labo đạt tiêu chuẩn ISO phát hiện những thiếu hụt dinh dưỡng đặc hiệu và căn nguyên của thiếu hụt dinh dưỡng. Có hệ thống máy móc cung cấp dịch nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn và có căng tin cùng đội ngũ kỹ thuật viên nấu ăn chuyên nghiệp đảm bảo cho các chế độ ăn bệnh lý.
IV. CÁC THÀNH TỰU NỔI BẬT
Thành công trong việc điều trị và phục hồi dinh dưỡng cho bệnh nhi mắc bệnh nặng, suy dinh dưỡng nặng, cải thiện tầm vóc cho trẻ thấp còi, kiểm soát cân nặng cho trẻ thừa cân – béo phì, rối loạn hấp thu, mất protein qua ruột, tiêu chảy kéo dài.
Đặc biệt đem lại thành công cao cho bệnh nhân hội chứng ruột ngắn, bệnh nhân chán ăn tâm thần nặng đã có biến chứng phải nằm tại đơn vị điều trị tích cực, một số bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, tự kỷ, dò dưỡng chấp. Hỗ trợ đem lại kết quả và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân pompe, động kinh. Có thể nói thành công này đã hồi sinh lại sự sống lần 2 cho các bé, hạnh phúc niềm vui cho gia đình và các nhân viên y tế trong lĩnh vực dinh dưỡng.
Thường xuyên tham gia truyền thông dinh dưỡng cho cộng đồng thông qua các kênh giáo dục sức khỏe của Bộ Y tế. Như đợt dịch Covid-19 đã viết phác đồ điều trị dinh dưỡng cho bệnh nhân mắc Covid-19 để ứng dụng cho toàn quốc.
Đa dạng chế độ ăn bệnh lý cho bệnh nhi các lứa tuổi với các mặt bệnh từ chế độ ăn sonde, bột, cháo, cơm; cho bệnh nhi mắc bênh lý thông thường và bệnh lý nặng như viêm tụy cấp, bệnh lý gan mật, ung thư, tim mạch, thận, rối loạn chuyển hóa…bệnh lý thường gặp theo chuyên khoa
Là cơ sở đào tạo và thực hành dinh dưỡng Nhi khoa cho các đơn vị y tế tuyến cơ sở và các trường Đại học như Đại Học Y Hà Nội, Đại học Y Hải Phòng, Đại học Y Thái Nguyên, Đại học Y Dược – Đại học Quốc gia Hà Nội.
