Điều trị trẻ sốc do mất dịch do tiêu chảy

Trẻ bú mẹ thường bị sốc do mất dịch nhiều hơn ở trẻ lớn. Mất dịch xảy ra đột ngột trong tiêu chảy cấp do viêm dạ dày- ruột, hoặc mất dịch thứ phát trong các hội chứng “ bụng ngoại khoa” như xoắn ruột, lồng ruột vì khả năng hồi phục sinh lý kém và nhạy cảm hơn trong các tình trạng bệnh nhân nêu trên.
Trẻ bú mẹ bị viêm dạ dày- ruột đôi khi có biểu hiện truỵ mạch, ngay cả khi chưa có hoặc có ít dấu hiệu nôn hoặc tiêu chảy. Nguyên nhân có thể do nhiều tác nhân, trong số đó có virus là tác nhân thường gặp nhất. Cơ chễ dẫn đến sốc là do mất đi đột ngột một lượng dịch lớn từ thành ruột vào trong long ruột. Hiện tượng này xảy ra trước khi có dấu hiệu tiêu chảy, nên chẩn đoán và nhiều khi rất khó và thường trong khi hồi sức dấu hiệu tiêu chảy mới thể hiện rõ. Đồng thời với việc đánh giá, xử lý ban đầu đối với sốc phải tiến hành tìm nguyên nhân dựa vào các dấu hiệu chủ chốt và đánh giá lại để xem đáp ứng của bệnh nhân với liều dịch bơm nhanh lần đầu như thế nào.
Điều trị cấp cứu mất dịch
Đánh giá theo trình tự ABC
– Bơm nhanh một liều dịch 20ml/kg dung dịch điện giải
– Nếu bệnh nhân vẫn còn dấu hiệu sốc, sau liều dịch bơm nhanh lần đầu thì tiếp tục bơm lại dung dịch điện giải hoặc dung dịch keo lần hai cũng với liều lượng 20ml/kg.
+ Trong viêm dạ dày- ruột chỉ cần một đến hai liều dịch bơm nhanh thì dã có thể hồi phục được khối lượng tuần hoàn
+ Trong viêm dạ dày- ruột, ban đầu có thể sử dụng dung dịch ORS nhỏ giọt qua ống thong dạ dày- ruột
– Kiểm tra điện giải và thăng bằng toan-kiềm
+ Tình trạng nhiễm toan có thể được điều chỉnh khi điều trị sốc
+ Rối loạn natri máu có thể xảy ra và là nguyên nhân của co giật
– Chẩn đoán các nguyên nhân ngoại khoa thường gặp
– Hình ảnh X-quang hoặc siêu âm có thể phát hiện các quai ruột giãn, mức nước hơi trong ổ bụng.

Theo ” Hướng dẫn xử trí tiêu chảy ở trẻ em” TS :Lê Thanh Hải- Chủ biên