BẰNG PHƯƠNG PHÁP NHUỘM GROCOTT TRÊN MẪU TỬ THIẾT
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay nhờ sự phát triển của y học cùng với sự xuất hiện của nhiều loại kháng sinh thế hệ mới, việc kiểm soát các bệnh nhiễm trùng đã có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên vẫn còn những trường hợp nhiễm trùng nặng mà y học bó tay không thể giành lại được sự sống cho các bệnh nhi. Vậy căn nguyên gây bệnh là gì? Đây chính là câu hỏi yêu cầu các bác sĩ phải tìm lời giải đáp.
Tử thiết là phương pháp để người chết nói lên tiếng nói cuối cùng giúp ích cho cuộc sống và những người còn sống. Phương pháp này hiện vẫn đang được áp dụng tại nhiều nước tiên tiến trên thế giới như Mỹ, Nhật, Úc…Ở Việt Nam nhiều năm trước đây việc khám nghiệm tử thi và láy mẫu tử thiết phổ biến ở hầu hết các bệnh viện. Tuy nhiên hiện nay do quy định của luật pháp và vấn đề tâm linh của người phương Đông, việc khám nghiệm và lấy mẫu xét nghiệm rất khó khăn, hầu hết các gia đình bệnh nhân không đồng ý trước đề nghị khám nghiệm tìm nguyên nhân. Hãn hữu có trường hợp được gia đình bệnh nhân đồng ý để lấy mẫu tối thiểu mà không khám nghiệm được toàn bộ. Đây chính là hai trong số ít trường hợp mà khoa Giải Phẫu Bệnh có được mẫu phổi (Lung necropsy) để xét nghiệm.
Bên cạnh các phương pháp nhuộm cơ bản bao gồm Hematoxylin & Eosin, Hóa Mô miễn Dịch để chẩn đoán bệnh, khoa Giải phẫu Bệnh đã áp dụng thêm phương pháp nhuộm Grocott để tìm nấm, nhờ quá trình ngấm bạc đặc hiệu vào thân nấm mà có thể xác định được hình thể nấm trong mô.
II. CA BỆNH
1. Nguyễn Hồng Ph. 4 tháng tuổi Nam Mã BN: 12412362
– Vào viện ngày: 20/01/2013.
– Lý do vào viện: Ho, khó thở (đã điều trị tại bệnh viện tỉnh 5 ngày)
– Chẩn đoán: Viêm phổi nặng
– Điều trị: Bệnh nhân vào khoa Cấp cứu (A2) sau đó điều trị tại khoa Hô hấp (A16) và khoa Hồi Sức Cấp Cứu, đã thay đổi nhiều kháng sinh nhưng tình trạng nặng lên. Cấy dịch rửa phế quản, nấm (-).
– Tử vong ngày 26/2/2013 sau 26 ngày điều trị.
Giải phẫu bệnh (MS 01A/13):
– Đại thể: Mẫu tử thiết tối thiểu tại phổi kích thước 2×1,5×2 cm, sẫm màu, kém sốp. Diện cắt có ít dịch nâu.
– Vi thể: Nhu mô phổi biến đổi cấu trúc, nhiều phế nang xẹp, xơ tăng sinh. Xâm nhập viêm lan tỏa đa dạng tế bào viêm bào gồm cả bạch càu đơn nhân và bạch cầu đa nhân, rải rác đại thực bào. Nhiều nơi lòng phế nang và lòng phế quản lấp đầy tế bào viêm (H1A; H1B). Màng hyalin (Hyalin membrain) trong lòng phế nang dễ dàng nhận thấy (H1A). Hoại tử ổ nhiều nơi, trong vùng hoại tử có nơi nhận thấy cấu trúc dạng sợi nấm.
– Nhuộm Hóa Mô miễn dịch: CMV (+) (H1C)
– Nhuộm đặc biệt, Grocott: nấm (+), hình thái nấm Aspergillus (H1D)
Chẩn đoán GPB: Viêm phổi hoại tử lan tỏa, CMV (+), nấm (+) loại Aspergillus.
2. Nguyễn Hữu Việt T. 1tuổi Nam Mã BN: 13365862
– Vào viện ngày: 14/10/2013
– Lý do vào viện: Ho, sốt về chiều tối (đã điều trị 7 ngày tại bệnh viện tỉnh)
– Chẩn đoán: Viêm phế quản phổi/ TD lao phổi.
– Điều trị: Bệnh nhân đã được dùng kháng sinh, điều trị lao theo phác đồ chống lao, điều trị nấm. Tình trạng bệnh không cải thiện.
– Tử vong: 27/10/2013 (sau 13 ngày điều trị).
Giải phẫu Bệnh (Mã số 02A13):
– Đại thể: Mẫu tử thiết tối thiểu tại phổi kích thước 2x2x1 cm, sẫm màu, mật độ chắc, kém sốp.
– Vi thể: Mất cấu phế nang, có hình ảnh dị sản biểu mô lót lòng phế nang và tiểu phế quản. Mô xơ tăng sinh thành dải trong nhu mô phổi. Xâm nhập viêm lan tỏa đa dạng tế bào viêm bào gồm cả bạch cầu đơn nhân và bạch cầu đa nhân, có chỗ hoại tử thành ổ (H2A), rải rác thấy tế bào khổng lồ (H2C). Một số phế nang trong lòng chứa đầy đại thực bào bọt (H2B).
– Nhuộm Hóa Mô miễn dịch: CMV (-).
– Nhuộm đặc biệt, Grocott: nấm (+), hình thái nấm Aspergillus (H2D)
Chẩn đoán GPB: Viêm phổi hoại tử lan tỏa, nấm (+) loại Aspergillus.
III. KẾT LUẬN
Cần tìm tác nhân nấm, điều trị nấm cho những trường hợp nhiễm trùng nặng, đặc biệt là viêm phổi nặng đã được điều trị kéo dài, thay đổi nhiều kháng sinh không kết quả.
