Việt Nam có khoảng 35.000 trẻ đẻ non, nhẹ cân cần sử dụng sữa mẹ hiến tặng thanh trùng mỗi năm

15/08/2023

Theo báo cáo tình hình sức khỏe trẻ em của Bộ Y tế, trong khoảng 41.000 trẻ đẻ non và 54.000 trẻ nhẹ cân sinh ra mỗi năm, ước tính có khoảng 35.000 trẻ cần sử dụng sữa mẹ hiến tặng thanh trùng, với nhu cầu khoảng 100 lít mỗi ngày. Nếu vận hành tối đa công suất, các ngân hàng sữa mẹ (NHSM) có thể thanh trùng 102 lít sữa/ngày, đảm bảo khả năng cung cấp đủ sữa mẹ thanh trùng cho trẻ có nguy cơ trên toàn quốc.

Thông tin trên được nêu tại Hội thảo “Hoạt động của mạng lưới ngân hàng sữa mẹ Việt Nam giai đoạn 2017 – 2023 và tác động của sữa mẹ thanh trùng tới chăm sóc, điều trị trẻ sinh non, nhẹ cân và khuyến nghị chính sách” do Bộ Y tế tổ chức diễn ra tại Bệnh viện Nhi Trung ương ngày 10/8 vừa qua.

Ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em và ThS.Trần Thị Trang – Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế chủ trì thảo luận

Hội thảo do ThS.Trần Thị Trang – Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) chủ trì, cùng với sự tham gia của Ông Đinh Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em, một số Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế, Cục Trẻ em (Bộ Lao động Thương binh và Xã hội), Viện dinh dưỡng, đại điện tổ chức Alive & Thrive và lãnh đạo một số bệnh viện có Ngân hàng sữa mẹ tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ThS.Trần Thị Trang – Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) nhấn mạnh tầm quan trọng của sữa mẹ đối với trẻ sơ sinh, đặc biệt với trẻ sơ sinh non, nhẹ cân ngay từ những tháng đầu đời.

Hiện nay, vẫn còn tồn tại nhiều thách thức trong việc cung cấp sữa mẹ thanh trùng để điều trị và cứu sống nhóm trẻ sơ sinh non và nhẹ cân. Một trong những thách thức đó chính là sữa mẹ hiến tặng thanh trùng hiện nay chưa được đưa vào danh mục chi trả của bảo hiểm y tế.

“Đây là cơ hội giúp các nhà quản lý, hoạch định chính sách lắng nghe và trao đổi cùng các chuyên gia, các nhà khoa học nhằm đánh giá hoạt động của Ngân hàng sữa mẹ trong thời gian qua và tác động của sữa mẹ thanh trùng trong chăm sóc điều trị trẻ sơ sinh từ đó có các bước tiếp cận phù hợp cho xây dựng các chính sách y tế.” – Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế cho hay.

PGS. TS Trần Minh Điển – Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương phát biểu tại Hội thảo

Chia sẻ về Ngân hàng sữa mẹ tại Bệnh viện Nhi Trung ương, PGS. TS Trần Minh Điển – Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Đầu năm 2022, dưới sự chỉ đạo của Bộ Y tế, sự hỗ trợ của Chính phủ Ireland cùng sự tài trợ của các tổ chức Alive & Thrive và Newborns Việt Nam, Ngân hàng sữa mẹ tại Bệnh viện Nhi Trung ương được thành lập mang lại nguồn sữa mẹ hiến tặng thanh trùng dùng cho các em bé sinh non, nhẹ cân đang điều trị tại Bệnh viện và một số bệnh viện lân cận.

“Tôi hy vọng rằng thời gian tới có nhiều trẻ em được sử dụng nguồn sữa mẹ thanh trùng, góp phần giảm tỷ lệ tử vong, giảm tỷ lệ bệnh tật ở trẻ sơ sinh.” – PGS.TS Trần Minh Điển bày tỏ.

Tại Hội thảo, các đại biểu được nghe các báo cáo:

Tổng kết hoạt động mạng lưới Ngân hàng sữa mẹ Việt Nam.
Tổng quan tác động của sữa mẹ hiến tặng thanh trùng tới chăm sóc, điều trị trẻ sơ sinh và bằng chứng từ Việt Nam.
Kinh nghiệm quốc tế và đánh giá chi phí – hiệu quả của chính sách Bảo hiểm y tế chi trả cho sữa mẹ thanh trùng cho trẻ nguy cơ chưa được tiếp cận với sữa mẹ đẻ.
Mô hình, kết quả hoạt động và tác động của Ngân hàng sữa mẹ, đặc biệt trong tình huống khẩn cấp dịch bệnh và đề xuất khuyến nghị.
Các yêu cầu pháp lý để thanh toán bảo hiểm xã hội cho sản phẩm hiến tặng sữa mẹ thanh trùng – Đại diện Vụ Bảo hiểm, Bộ Y tế.

Theo đó, từ năm 2017, Bộ Y tế đã thiết lập thí điểm ngân hàng sữa mẹ (NHSM) đầu tiên tại Bệnh viện Phụ sản – Nhi Đà Nẵng để cung cấp sữa mẹ thanh trùng cho những trẻ sơ sinh không có cơ hội được bú mẹ do phải điều trị hoặc mẹ có vấn đề về sức khỏe. Tính tới năm 2023, Việt Nam có 05 NHSM tại bốn tỉnh thành Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, và hai NHSM vệ tinh tại Quảng Nam và Cần Thơ.

Ngân hàng sữa mẹ thực hiện sàng lọc và thanh trùng nguồn sữa từ các mẹ hiến tặng, từ đó không chỉ cung cấp dinh dưỡng để nuôi sống mà còn giúp giảm nguy cơ xuất huyết não nặng, viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng huyết sơ sinh, giảm nguy cơ loạn sản phế quản phổi, bệnh võng mạc mắt và bảo vệ não bộ của trẻ sinh non. Đồng thời, giúp giảm được chí phí sử dụng kháng sinh và dịch truyền đắt tiền, từ đó giúp giảm chi phí điều trị y tế, đặc biệt là giảm gánh nặng đối với các gia đinh có thu nhập thấp.

Với Quyết định số 2394/QĐ-BYT ngày 14/5/2021 của Bộ Y tế, việc thiết lập và vận hành mạng lưới NHSM Việt Nam đã được chính thức quy định trong hệ thống pháp luật. Giống như ngân hàng máu, các NHSM hoạt động với phương châm nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận, đảm bảo việc hiến sữa hoàn toàn tự nguyện. Bên cạnh đó, các khâu vận hành của NHSM phải tuân thủ một quy trình nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn vi sinh và duy trì các thành phần sinh học thiết yếu trong sữa mẹ như đạm, kháng thể và vitamin.

Ngoài ra, một nguyên tắc quan trọng trong hoạt động của NHSM là không nhằm thay thế sữa mẹ ruột. Sữa mẹ hiến tặng thanh trùng chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và dựa trên thứ tự ưu tiên nghiêm ngặt để điều trị cho các trường hợp trẻ sinh non, nhẹ cân, bệnh lý hoặc mẹ có vấn đề sức khoẻ chưa thể cho con bú. Nhờ đó khi trẻ và mẹ hồi phục, thực hành nuôi con bằng sữa mẹ sẽ tiếp tục được củng cố và duy trì, do trẻ đã được tiếp cập với sữa mẹ từ trước mà không phải tập ăn sữa mẹ từ đầu như những trẻ phải dùng sữa công thức.

Để đưa sữa mẹ hiến tặng thanh trùng vào danh mục chi trả của BHYT, các đại biểu đã thảo luận và đề xuất nhiều giải pháp chính sách. Theo ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em, Bộ Y tế, Vụ sẽ tham mưu xây dựng các hướng dẫn về sử dụng sữa mẹ hiến tặng thanh trùng và đề nghị các NHSM phối hợp xây dựng giá của một đơn vị sữa mẹ hiến tặng, làm căn cứ để Bảo hiểm y tế chi trả trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận tại Hội thảo, ThS. Trần Thị Trang – Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến tham luận của các nhà khoa học, các chuyên gia, đồng thời nhấn mạnh việc cần rà soát, chỉnh sửa các quy định liên quan để xây dựng một quy trình chuẩn về sử dụng, chỉ định và thanh toán sữa mẹ hiến tặng thanh trùng. Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế cũng bày tỏ mong muốn với sự chung tay vào cuộc của các các Bộ, ban ngành có liên quan, các cơ sở y tế, các tổ chức xã hội cùng tham gia trong lĩnh vực bảo vệ quyền và sức khoẻ Trẻ em việc khuyến nghị chính sách được đưa vào danh mục chi trả của bảo hiểm y tế sẽ được vận động thành công trong thời gian tới. Qua đó, góp phần chăm sóc sức khoẻ tốt nhất cho Trẻ em Việt Nam.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: