Bệnh viện Nhi Trung ương lần đầu phẫu thuật động kinh kết hợp đặt điện cực bề mặt vỏ não thành công

Cháu Nguyễn K.H (11 tuổi, Hà Nội) mắc chứng động kinh khi mới được 2 tuổi. Sau 9 năm thay đổi rất nhiều loại thuốc chống động kinh nhưng tình trạng bệnh không thuyên giảm, cháu H được các bác sĩ khoa Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương kết luận mắc động kinh kháng thuốc và chỉ định phẫu thuật.

 Với sự hỗ trợ của các chuyên gia thần kinh đến từ Alabama (Hoa Kỳ), ca phẫu thuật động kinh do các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương thực hiện đã cho kết quả tốt đẹp. Đặc biệt, đây là ca phẫu thuật đầu tiên kết hợp ghi điện não đồ vỏ não. Thành công của ca mổ đã kết thúc 9 năm sống thấp thỏm với những cơn co giật của bé gái 11 tuổi này.  

Ca phẫu thuật kéo dài 5 giờ đã cho kết quả tốt đẹp

Theo gia đình cho biết, cháu H khi sinh ra khỏe mạnh và không có biểu hiện bất thường. Tuy nhiên, đến 9 tháng cháu bị sốt. Bé sốt không cao nhưng có cơn co giật và phải điều trị nội trú  gần một tuần. Khi ấy gia đình chỉ nghĩ bé co giật là do có cơn sốt. Đến năm 2008, sau hai lần con  lên cơn co giật chân, tay vào cùng một thời điểm trong ngày và tần xuất cơn co giật tăng dần  ngay cả khi trẻ không sốt, gia đình mới  nghĩ đến khả năng con mắc bệnh lý về thần kinh. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, cháu được chẩn đoán mắc động kinh. Bé H được điều trị theo phác đồ của bệnh viện và chỉ định tái khám. Kể từ thời điểm đó đã 9 năm trôi qua. Dù đã thay đổi tất cả các loại thuốc chống động kinh nhưng bệnh nhi vẫn không kiểm soát được cơn động kinh. Các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương chẩn đoán cháu mắc động kinh kháng thuốc.

Theo các bác sĩ chuyên khoa thần kinh, bệnh động kinh nếu không kiểm soát được cơn co giật sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển, chất lượng sống của người bệnh. Người bệnh có thể gặp các tai nạn sinh hoạt, chấn thương do cơn giật gây nên. Cơn động kinh kéo dài có thể dẫn đến tổn thương não hoặc thậm chí gây tử vong. Do vậy, bệnh nhân mắc động kinh kháng thuốc cần phải được áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau như phẫu thuật, chế độ ăn kiêng…. trong đó, phẫu thuật là lựa chọn tốt với nhóm động kinh kháng thuốc.

Phẫu thuật điều trị động kinh kháng thuốc

Tiến sĩ, bác sĩ Cao Vũ Hùng-Trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, phẫu thuật điều trị động kinh là loại phẫu thuật chuyên khoa sâu, nhằm loại bỏ hoặc cô lập vùng não bị tổn thương (vùng sinh động kinh). Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau trong điều trị động kinh như cắt vùng sinh động kinh, cắt thể trai, cắt bán cầu não….Cái khó của phẫu thuật động kinh là phải định khu được vùng sinh động kinh. Khi đã xác định được, các bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt đi vùng đó.  Tuy nhiên, không phải trường hợp động kinh kháng thuốc nào cũng có thể tiến hành phẫu thuật.

Việc phẫu thuật phụ thuộc vào một số yếu tố sau đây:

• Tổn thương được xác định trên não có phải là nguyên nhân gây ra các cơn động kinh hay không?
• Có khả năng can thiệp phẫu thuật vào các khu vực tổng thương này hay không?
• Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân có phù hợp để phẫu thuật hay không?
• Vị trí của tổn thương trên não có gần các khu vực nhạy cảm không (chẳng hạn phẫu thuật để chữa khỏi bệnh động kinh nhưng sau đó lại khiến bệnh nhân bị liệt).

Với trường hợp của cháu H , các bác sĩ xác định được nguyên nhân sinh động kinh là do loạn sản vỏ não. Sau khi  xác định được vùng sinh động kinh, các bác sĩ đã quyết định tiến hành  phẫu thuật.

Thạc sĩ-bác sĩ Lê Nam Thắng Phó trưởng khoa Thần Kinh, trưởng kíp phẫu thuật cho biết: “Thuận lợi của ca phẫu thuật này là các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương được sự hỗ trợ chuyển giao công nghệ của các chuyên gia đến từ Alabama (Hoa Kỳ).  Chúng tôi áp dụng kỹ thuật phẫu thuật kết hợp đặt điện cực bề mặt vỏ não trong quá trình phẫu thuật. Điều này cho phép các bác sĩ xác định một cách chính xác, chi tiết hơn vị trí của vùng sinh động kinh, tránh phải phẫu thuật diện tích mô não lớn nhằm tiết kiệm cho bệnh nhi những vùng não thực sự còn lành lặn.”.

Bác sĩ Lê Nam Thắng cho biết thêm, phẫu thuật động kinh kết hợp điện não đồ bề mặt vỏ não là phương pháp phẫu thuật đặt các tấm có chứa điện cực trên bề mặt vỏ não, nhằm tiếp cận gần nhất với ổ phát sóng động kinh để ghi lại các sóng điện não, tránh được nhược điểm của điện não đồ da đầu chỉ xác định là có sóng bất thường của cả 1 vùng. Khi phát hiện bất thường về sóng điện não (sóng động kinh), các bác sĩ có thể xác định vùng nào cần phẫu thuật cắt bỏ hoặc các vùng chưa cắt liệu còn bất thường hay không.

“Phẫu thuật động kinh kết hợp đặt điện cực bề mặt vỏ não là một kỹ thuật rất phức tạp. Thành công của ca phẫu thuật đòi hỏi sự phối hợp chuẩn xác của cả ekip. Quá trình bóc tách và đặt điện cực trên bề mặt não đòi hỏi phẫu thuật viên có kinh nghiệm để tránh  nguy cơ chảy máu trong mổ, vị trí đặt điện cực cần chuẩn xác để đánh giá được đúng nhất vị trí vùng sinh  động kinh cần loại bỏ. Nhiệm vụ của các bác sĩ nội thần kinh là đọc bản ghi điện não ngay tại phòng mổ , chẩn đoán nhanh nhất và chính xác nhất vùng tổn thương. Trong khi đó, bác sĩ gây mê có vai trò đưa ra liều gây mê phù hợp nhằm bắt được sóng điện não chính xác nhất”- bác sĩ Thắng chia sẻ.

Ca phẫu thuật kéo dài 5 giờ đã cho kết quả thành công tốt đẹp. Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng của ekip mổ, bệnh nhi không gặp những tai biến như: chảy máu trong mổ, nhiễm trùng sau mổ, cháu bé hồi tỉnh nhanh và được chuyển lên khoa theo dõi. Bệnh nhi chỉ lên cơn giật vào ngày đầu tiên sau mổ, từ ngày thứ 2 không còn xuất hiện cơn. Một tuần sau phẫu thuật, vận động của bệnh nhi có dấu hiệu phục hồi tốt. Sau phẫu thuật, bệnh nhi vẫn cần được tiếp tục theo dõi và điều trị.

 Lê Mai