Với dân số toàn cầu vượt quá 8,2 tỷ người vào năm 2025, tác động của sự gia tăng dân số đối với tài nguyên, môi trường và sự ổn định kinh tế xã hội chưa bao giờ rõ rệt hơn thế. Ngày Dân số Thế giới (World Population Day), được khởi xướng vào năm 1989 bởi Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP), sau cột mốc lịch sử dân số thế giới đạt mốc 5 tỷ người vào ngày 11/7/1987.
Ý nghĩa Ngày Dân số Thế giới
Ngày Dân số Thế giới được tổ chức vào 11/7 hằng năm. Đây không chỉ là dịp để các quốc gia nhìn nhận lại thực trạng dân số, mà còn thúc đẩy các nhà hoạch định chính sách, chính phủ và cá nhân hướng tới sự phát triển bền vững, bình đẳng giới và tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu, thông qua việc xây dựng các chính sách dân số hiệu quả, nhân văn, đảm bảo quyền sinh sản và chất lượng cuộc sống cho mọi người, đặc biệt là phụ nữ và thanh thiếu niên.
Ngày Dân số Thế giới năm 2025 với chủ đề: “Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”. Đây là thông điệp chính thức được Văn phòng Quỹ Dân số Liên Hợp quốc tại Việt Nam công bố và được Bộ Y tế đưa vào Kế hoạch truyền thông dân số 2025, nhằm đẩy mạnh nhận thức cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản.
Thực trạng đáng lo ngại: mang thai và nạo phá thai ở trẻ vị thành niên
Hiện nay, trẻ vị thành niên mang thai và phá thai có xu hướng ngày càng gia tăng, trở thành vấn đề nhức nhối và được toàn xã hội quan tâm. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tương lai của các em, mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng dân số và sự phát triển của xã hội.
Theo báo cáo năm 2022 của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), Việt Nam thuộc nhóm 20 quốc gia có tỷ lệ phá thai vị thành niên cao nhất thế giới, với khoảng 300.000 ca mỗi năm. Trong số này có 30% là các bé gái từ 15-19 tuổi, và có đến 70% đang là học sinh, sinh viên.
Thực trạng này đã có xu hướng gia tăng từ nhiều năm trước. Số liệu của Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em (Bộ Y tế), ghi nhận tỷ lệ mang thai ở trẻ vị thành niên tăng từ 2,9% (năm 2010) lên 3,2% (năm 2012). Tỷ lệ phá thai ở nhóm tuổi này cũng dao động ở mức 2,2% đến 2,4%. Song song đó, thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho thấy, cứ 1.000 trẻ sinh ra thì có đến 44 trường hợp là từ các bà mẹ tuổi vị thành niên (15-19 tuổi). Các biến chứng trong quá trình mang thai và sinh đẻ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nhóm tuổi 15-19 tuổi.
Ở tuổi vị thành niên, trẻ bước vào giai đoạn phát triển rất nhanh về tâm sinh lý, nhưng thường chưa có đủ kỹ năng cần thiết để thích ứng những thay đổi này. Sự thiếu hụt kiến thức về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai và các biện pháp tránh thai, cùng với những yếu tố như quan hệ tình dục không an toàn, không mong muốn, quan hệ trước hôn nhân, hoặc sống thử, là những vấn đề đáng lo ngại.
Bên cạnh đó, việc trẻ vị thành niên gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, chưa được tiếp cận giáo dục giới tính toàn diện, và sự thờ ơ của cha mẹ trong việc định hướng con cái cũng góp phần làm tăng nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Những tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho tương lai của các em.
Với vai trò là bệnh viện tuyến cuối về nhi khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương không chỉ điều trị mà còn tích cực tham gia công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe cho trẻ em, vị thành niên và gia đình. Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, việc nâng cao hiểu biết về sức khỏe sinh sản, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, bảo vệ quyền trẻ em là nhiệm vụ quan trọng, góp phần xây dựng thế hệ tương lai khỏe mạnh, hạnh phúc.
Bệnh viện Nhi Trung ương luôn đồng hành cùng cha mẹ, Bộ Y tế, Quỹ Dân số Liên Hợp quốc và các tổ chức xã hội trong việc:
- Tư vấn, khám sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên.
- Tổ chức các buổi truyền thông, giáo dục sức khỏe tại trường học, cộng đồng.
- Hỗ trợ tâm lý, chăm sóc toàn diện cho trẻ em và vị thành niên gặp khó khăn về sức khỏe sinh sản.
Nhân Ngày Dân số Thế giới 2025, Bệnh viện Nhi Trung ương kêu gọi các bậc cha mẹ, nhà trường và toàn xã hội cùng quan tâm, chia sẻ, đồng hành cùng trẻ em, vị thành niên trên hành trình trưởng thành. Hãy tạo điều kiện để các em được tiếp cận thông tin, dịch vụ y tế chất lượng, bảo vệ quyền được chăm sóc sức khỏe sinh sản, góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho đất nước.
Nếu có bất kỳ vấn đề hoặc lo ngại nào liên quan đến sức khỏe sinh sản của trẻ vị thành niên, phụ huynh và các em có thể đến Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương để được thăm khám và tư vấn toàn diện.
Phòng Thông tin điện tử – Viện ĐT&NCSKTE
