Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ nhỏ dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường

Thời gian gần đây, chị Linh phát hiện thỉnh thoảng cậu con trai 18 tháng của chị lại nổi đầy mẩn đỏ xung quanh miệng. Nghĩ con nóng trong người nên chị  mua mướp đắng pha nước tắm cho con song tình trạng này không cải thiện. Gần đây, chị mới để ý thấy những nốt mẩn này chỉ xuất hiện sau mỗi lần cu Bin uống sữa từ 5-10 phút. Ban đầu, các nốt mẩn chỉ xuất hiện xung quanh vùng miệng, sau đó có lần lan dần ra mặt rồi xuất hiện ở cả tay chân  và bụng.

Tại phòng khám chuyên khoa Dị ứng, Bệnh viện Nhi Trung ương, sau khi thăm khám và loại trừ các yếu tố bệnh lý, các bác sĩ nghĩ đến khả năng cu Bin dị ứng đạm sữa bò. Kết quả làm test dị ứng sữa sau đó đã khẳng định chẩn đoán này.

Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Quỳnh Lê, chuyên khoa Miễn dịch-Dị ứng-Khớp, dị ứng đạm sữa bò là phản ứng của hệ thống miễn dịch của cơ thể trẻ với thành phần đạm trong sữa bò và sản phẩm có nguồn gốc từ sữa bò.Dị ứng với đạm sữa bò có tỷ lệ mắc phải cao nhất trong các loại dị ứng thức ăn mà trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ thường hay gặp, chúng xuất hiện ở khoảng 2 – 7,5% trẻ trong độ tuổi này. Dị ứng đạm sữa bò thường xảy ra từ vài phút đến vài giờ sau khi sử dụng sữa hoặc các chế phẩm từ sữa và tình trạng này hầu hết sẽ chấm dứt trước khi trẻ lên 3 tuổi.

Bác sĩ Lê cho biết, mỗi tháng, khoa Miễn dịch-Dị ứng Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận nhiều trường hợp dị ứng đạm sữa bò với rất nhiều biểu hiện bệnh đa dạng ở nhiều cơ quan khác nhau. Các triệu chứng này có thể xuất hiện ngay sau khi trẻ uống sữa (trong vòng 2 giờ) gọi là phản ứng dị ứng nhanh, hoặc xuất hiện muộn hơn (trên 48 giờ) gọi là phản ứng dị ứng chậm. Trường hợp như con trai chị Linh là biểu hiệncủa dị ứng sữa nhanh. Ngoài dấu hiệu nổi mẩn sau khi dùng sữa bò thì những trẻ thuộc nhóm nàycòn có thể xuất hiện khò khè, nôn ói. Trẻ dị ứng muộn thường có một số biểu hiện như đi tiêu phân lỏng, có thể ra máu, tiêu chảy, căng cứng bụngrất dễ nhầm lẫn với biểu hiện các bệnh lý đường tiêu hóa.

1 tuần nay, bé My ( 6 tháng tuổi, Hà Nội) cứ uống sữa xong đều có biểu hiện nôn và tiêu chảy, thậm chí có những lần đi ngoài ra máu. Nghi ngờ con mắc hội chứng lỵ, gia đình đưa bé đến khám Bệnh viện Nhi Trung ương. Sau khi cho con thăm khám, làm các xét nghiệm để loại trừ nguyên nhân bệnh lý, gia đình vô cùng bất ngờ khi được bác sĩ cho biết “thủ phạm” khiến trẻ tiêu chảy kéo dài là do bé bị dị ứng đạm sữa bò.

Nguyên nhân gây dị ứng đạm sữa bò ở trẻ

Theo các bác sĩ, dị ứng đạm sữa bò ở trẻ xảy ra khi hệ thống miễn dịch trong cơ thể trẻ cho rằng các thành phần protein trong sữa bò là có hại cho cơ thể, từ đó cơ thể sẽ tự động sản xuất ra các kháng thể miễn dịch IgE có tác dụng trung hòa các protein này (chất gây dị ứng).Có 2 loại protein chính trong sữa có thể gây ra phản ứng dị ứng:

Casein: được tìm thấy trong phần rắn (sữa đông) của sữa đông vón lại

Whey: được tìm thầy trong phần lỏng còn lại của sữa sau khi sữa đông vón lại.

Khi cơ thể tiếp xúc với đạm sữa bò ở những lần tiếp theo, kháng thể IgE nhận ra chúng và báo cho hệ thống miễn dịch giải phóng histamin và các hóa chất trung gian gây dị ứng khác. Đây chính là nguyên nhân gây ra một loạt các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng ở trẻ  như chảy nước mũi, ngứa mắt, khô họng, phát ban, nổi mề đay, buồn nôn, tiêu chảy, khó thở và sốc phản vệ…

Hình ảnh cánh tay trẻ được test dị ứng đạm sữa bò

Trẻ dị ứng đạm sữa bò rất có khả năng mắc một số bệnh lý dị ứng khác như: Dị ứng với thực phẩm khác (trứng, đậu nành, đậu phộng, thịt bò, lạc…), viêm da cơ địa, hen và viêm mũi dị ứng. Bên cạnh đó, dị ứng đạm sữa bò có tính chất di truyền, những trẻ có bố và/ hoặc mẹ có tiền sử mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thức ăn, dị ứng thuốc, mày đay, hen, viêm mũi dị ứng… thì thường có nguy cơ mắc dị ứng đạm sữa bò cao hơn những trẻ khác.

Chăm sóc trẻ dị ứng đạm sữa bò

-Khi trẻ được chẩn đoán là dị ứng đạm sữa bò thì trẻ cần phải kiêng sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò. Kiểm soát những thực phẩm mà mẹ và bé ăn hoặc uống. Sữa cũng có thể “ẩn” trong rất nhiều sản phẩm khác, vì vậy, mẹ nên kiểm tra nhãn các sản phẩm này xem có thành phần của sữa hay không. Những trẻ có hiện tượng dị ứng đạm sữa bò cũng được khuyến cáo tránh sử dụng các loại sữa động vật khác. Ví dụ như đạm sữa dê cũng có thành phần tương tự như đạm sữa bò và vì thế cũng có khả năng gây dị ứng với những trẻ có dị ứng đạm sữa bò.Những trẻ này sẽ được các bác sỹ khuyến cáo tiếp tục duy trì nuôi con bằng sữa mẹ kết hợp với chế độ ăn dặm hợp lý. Nếu trẻ không thể tiếp tục bú mẹ, trẻ có thể được kê sữ dụng sữa có đạm thủy phân hoàn toàn. Đây là loại sữa chứa các protein sữa đã được phân cắt thành các phần nhỏ hơn, dễ tiêu hóa và ít gây dị ứng hơn. Ngoài ra, các loại sữa công thức amino acid, không chứa bất kì một chuỗi protein nào, có thể được sử dụng nếu trẻ khó sử dụng sữa thủy phân hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng.

Một điểm đáng lưu ý là dị ứng đạm sữa bò chỉ là một tình trạng tạm thời và hầu hết sẽ khỏi khi trẻ từ 1 đến 4 tuổi.Khi trẻ được một tuổi (hoặc có thể thay đổi tùy vào chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa), bác sĩ sẽ yêu cầu cho trẻ thử dùng lại các sản phẩm dinh dưỡng thông thường có chứa sữa bò. Điều này phải được thực hiện kỹ lưỡng dưới sự theo dõi của bác sĩ để có thể thực hiện thêm các xét nghiệm về dị ứng cho trẻ. Nếu không có phản ứng nào xảy ra, rất nhiều trẻ bị dị ứng đạm sữa bò khi còn nhỏ có thể bắt đầu lại chế độ ăn bình thường, bao gồm sữa và những chế phẩm từ sữa.

Phòng tránh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ

Nuôi con bằng sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất cho trẻ, đồng thời sữa mẹ cũng bảo vệ trẻ tốt nhất khỏi nguy cơ bị dị ứng thức ăn. Sữa mẹ có thành phần đạm từ người mẹ mà bé có thể dung nạp tốt nhất. Ngoài ra sữa mẹ còn có những thành phần giúp bảo vệ cho hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ trước các chất lạ như đạm có nguồn gốc từ thực phẩm. Nếu như bạn không lựa chọn hoặc không có khả năng nuôi con bằng sữa mẹ, và con bạn cũng thuộc nhóm có cơ địa dị ứng, bạn nên sử dụng một loại sữa có công thức đạm thủy phân toàn phần để hạn chế tối đa khả năng gây dị ứng cho trẻ.

Lê Mai