ECMO – Những kỹ thuật điều trị và chăm sóc áp dụng cho trẻ
Nếu bạn có con đang sử dụng hệ thống ECMO thì bạn sẽ không tránh được các suy nghĩ, lo lắng về tình trạng sức khỏe của con mình. Thời gian này, điều quan trọng nhất đối với bạn là giữ thái độ tích cực, nghỉ ngơi, ăn uống và làm bất cứ điều gì có thể để chăm sóc bản thân. Bạn nên tin rằng con của bạn đang được hỗ trợ tốt và sẽ cần bạn ở trạng thái tốt nhất khi con được ngừng ECMO.
Khi sử dụng ECMO, đây là một số điều có thể mong đợi và một số câu hỏi thường gặp.
Hàng ngày, trong khi con bạn đang được sử dụng hệ thống ECMO, các bác sĩ, điều dưỡng sẽ thường xuyên thực hiện việc theo dõi và chăm sóc, nỗ lực bằng mọi cách để đảm bảo rằng tình trạng của trẻ sẽ được cải thiện ngày một tốt hơn.
Hệ thống ECMO (ảnh minh họa)
Người bệnh nói chung và trẻ em nói riêng sử dụng hệ thống ECMO sẽ thường được áp dụng:
1. Chụp X-quang ngực
để theo dõi tiến trình chữa lành phổi. Trong những ngày đầu tiên thực hiện ECMO, rất có thể hình ảnh chụp X-quang sẽ trông giống như một vệt trắng mờ. Những ngày sau, các mảnh màu đen nhỏ sẽ xuất hiện dần trở lại cho thấy phổi đang bắt đầu được nạp đầy không khí trở lại. Chụp X-quang ngực cũng hữu ích để bác sĩ tìm ra thời điểm cần thay đổi các chỉ số máy thở phù hợp với con bạn, cũng như phòng tránh các tai biến khi thở máy.
2. Các xét nghiệm máu
Sẽ được thực hiện thường xuyên cho con bạn hàng ngày để các bác sĩ có thể theo dõi mọi thứ về chức năng của các cơ quan, tình trạng nhiễm trùng và quá trình phục hồi. Việc lấy máu xét nghiệm sẽ được thực hiện từ mạch máu của hệ thống ECMO nên không gây đau đớn và không cần kim tiêm hay bất cứ thứ gì gây hại cho con của bạn. Trên thực tế, điều dưỡng thực hành lấy máu từ hệ thống ECMO dễ dàng hơn nhiều so với các đường truyền tĩnh mạch thông thường!
3. Dinh dưỡng
Trong vài ngày đến vài tuần đầu tiên sử dụng hệ thống ECMO, con bạn sẽ không cần ăn, vì tất cả dinh dưỡng cần thiết (tất cả các vitamin, khoáng chất và calo giúp cơ thể phục hồi) đều được cung cấp qua đường tĩnh mạch. Khi trẻ bị bệnh và cơ thể không thể cung cấp đủ oxy hoặc máu đến tất cả các mô, cơ thể sẽ cố gắng bảo tồn những gì có thể bằng cách giảm lưu lượng máu đến các cơ quan cụ thể, để đảm bảo rằng các cơ quan quan trọng nhất (tim và não) nhận được nhiều máu nhất. Do đó, dạ dày và ruột có thể bị giảm lưu lượng máu trong thời gian đầu sau khi sử dụng ECMO. Đây là lý do tại sao các bác sĩ không cho con bạn ăn. Tuy nhiên, khi bệnh nhi có tiến triển và có dấu hiệu hồi phục, các bác sĩ sẽ bắt đầu đưa thức ăn lỏng (sữa) vào dạ dày hoặc ruột thông qua một ống nuôi ăn đặt từ mũi hoặc miệng.
4. Kiểm soát đau
Nhiều gia đình lo lắng về sự đau đớn mà con của họ đang phải trải qua do bị bệnh nặng và phải thực hiện quá nhiều các kỹ thuật can thiệp. Các bác sĩ và điều dưỡng sẽ theo dõi bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy người bệnh đang cảm thấy đau và sử dụng các loại thuốc cụ thể để giúp kiểm soát tình trạng này. Mục tiêu cuối cùng là giúp bệnh nhi có thể ngủ và thư giãn để không cảm thấy đau đớn hay lo lắng gì cả. Quy trình ban đầu để đặt con bạn vào ECMO là gây mê toàn thân để con ngủ hoàn toàn, không cảm thấy đau và không nhớ chuyện gì đang xảy ra. Sau đó, con có thể sẽ bắt đầu thức dậy và bác sĩ sẽ sử dụng thuốc an thần, giảm đau và chống lo âu (nếu cần) để giúp con thoải mái. Đồng thời, các điều dưỡng đã được đào tạo chuyên sâu sẽ theo dõi liên tục, nhằm phát hiện ra các dấu hiệu đau và sẽ báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ bất thường nào xảy ra.
5. Truyền máu
ECMO là một hệ thống các ống thông lớn và nó cần được đổ đầy máu để hoạt động. Trong suốt quá trình điều trị bằng ECMO, con bạn có thể sẽ nhận được rất nhiều máu và các sản phẩm từ máu để đảm bảo rằng trẻ có thể nhận đủ oxy đến các cơ quan của mình và có thể chữa lành những vị trí mà bác sĩ phẫu thuật đã thực hiện. Việc nhận được các sản phẩm máu này là hoàn toàn bình thường và không nhất thiết là dấu hiệu xấu hoặc nguyên nhân gây lo ngại.
6. Thuốc
Một điều quan trọng bố mẹ cần hiểu rằng: ECMO không phải là phương pháp chữa khỏi bất kỳ căn bệnh nào. Đúng hơn, nó là một công cụ kỹ thuật mà các bác sĩ có thể sử dụng để hỗ trợ bệnh nhi để trẻ có thời gian nhận được những loại thuốc, từ đó có thể điều trị bệnh cho con bạn tốt nhất. Bệnh nhi có thể sẽ được dùng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng, thuốc giảm đau và thuốc an thần để giúp con thoải mái, thuốc lợi tiểu để giúp thận tạo ra nước tiểu và các loại thuốc khác tùy thuộc vào lý do mà con gặp phải. Theo thời gian, khi bệnh nhi bắt đầu khỏe hơn, nhiều loại thuốc này sẽ không còn cần thiết nữa, đó là một tín hiệu tốt!
7. Con sẽ sử dụng hệ thống ECMO trong bao lâu?
Đây có lẽ là câu hỏi quan trọng nhất mà các thành viên trong gia đình đặt ra và là câu hỏi khó nhất để các bác sĩ trả lời. Mỗi bệnh nhi khác nhau sẽ cần khoảng thời gian sử dụng ECMO khác nhau tùy thuộc vào tình trạng và lý do tại sao trẻ cần ECMO. Một số bệnh nhi có thể ngừng sử dụng kỹ thuật này sau chưa đầy 24 giờ và một số bệnh nhi cần sử dụng ECMO trong hơn 30 ngày. Thông thường nhất, bệnh nhi sử dụng ECMO từ 1 – 2 tuần nhưng đây chỉ là mức trung bình và không phản ánh tình trạng của người bệnh. Điều quan trọng nhất cần nhớ là các bác sĩ đang nỗ lực để đưa trẻ ra khỏi ECMO càng sớm càng tốt. Mặc dù chúng tôi biết rằng ECMO có thể mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh, tuy nhiên vẫn có một số rủi ro và việc được rút khỏi hệ thống ECMO là cách duy nhất để tránh hoàn toàn những rủi ro này.
Tài liệu tham khảo: https://www.elso.org/ecmo-resources/what-is-ecmo.aspx
ĐD Vũ Thị Mai Hương, ĐD Nguyễn Thị Hải Yến
Khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa
