Hưởng ứng Ngày Thận thế giới: Điều kỳ diệu đến từ những ca ghép thận

Hiện nay, ước tính có khoảng 850 triệu người trên toàn thế giới mắc các bệnh lý về thận do các nguyên nhân khác nhau. Con số này gấp đôi số lượng người bệnh Đái tháo đường và gấp 20 lần so với bệnh Ung thư. Người bệnh mắc suy thận mạn giai đoạn cuối để duy trì sự sống sẽ phải điều trị thay thế thận. Một trong các phương pháp điều trị thay thế thận tối ưu và mang lại chất lượng cuộc sống tốt nhất là ghép thận. Tính từ năm 2004 đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã thực hiện thành công 62 ca ghép thận cho trẻ em, mở ra nhiều trang mới cho cuộc đời của các bệnh nhi suy thận giai đoạn cuối.

Các bệnh nhi suy thận giai đoạn cuối đang được điều trị tại Khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương

Ngày Thận Thế giới (World Kidney Day) là gì?

Từ năm 2006, Tổ chức Y tế Thế giới đã chọn ngày thứ 5 tuần thứ 2 của tháng 03 hàng năm là Ngày Thận Thế Giới (World Kidney Day), nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng về cách phòng ngừa và điều trị các bệnh về thận cũng như biến chứng do thận gây ra; từ đó, góp phần làm giảm tần số và tác động của bệnh thận trên toàn thế giới. Hiện nay, hoạt động này đã được hơn 100 quốc gia hưởng ứng mỗi năm.

Hoạt động Hưởng ứng Ngày Thận Thế Giới 14/3/2024 tại Khoa Thận và Lọc máu – Bệnh viện Nhi Trung ương

Mối lo ngại và hệ lụy của bệnh Suy thận ở trẻ em

Suy thận mạn ở trẻ em là tình trạng trẻ bị suy giảm chức năng thận một cách từ từ và kéo dài trong nhiều tháng, nhiều năm, dẫn đến sự ứ đọng nước, các chất độc độc hại trong cơ thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khoẻ và tính mạng của trẻ.

Điển hình, trẻ có thể mắc tình trạng đau nhức do sưng phù chân tay nặng; tăng nguy cơ bị các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, suy tim, phù phổi; thiếu máu, tăng kali trong máu dẫn đến tử vong; xương trẻ bị yếu, giòn, dễ gãy; trẻ kém tập trung do hệ thần kinh bị tổn thương; hệ miễn dịch bị suy giảm dẫn đến nguy cơ mắc kèm nhiều bệnh lý khác.

Trẻ Suy thận mạn sẽ kéo theo nhiều bệnh lý nguy hiểm và có nguy cơ tử vong cao

Bên cạnh đó, Suy thận mạn còn gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống của trẻ khi thường xuyên phải thăm khám, điều trị tại bệnh viện. Đối với những trẻ suy thận mạn giai đoạn cuối chưa ghép thận mà được điều trị phương pháp thay thế là thận nhân tạo sẽ phải đến bệnh viện liên tục 3 – 4 lần/ tuần, khiến trẻ không thể đi học, vui chơi như các bạn cùng lứa tuổi và cũng gây gánh nặng kinh tế cho gia đình.

Bệnh viện Nhi Trung ương là đơn vị đầu tiên và là 1 trong 2 đơn vị duy nhất ghép thận trẻ em tại Việt Nam – Tính đến nay, Bệnh viện đã ghép 62 ca thành công

Ghép thận được xem là biện pháp điều trị thay thế thận tốt nhất hiện nay. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tỷ lệ thành công sau ghép là khoảng 98,2% với độ tuổi trung bình là 13,3 tuổi. Tính từ năm 2004 đến nay, Bệnh viện đã ghép 62 ca thành công, mở ra cánh cửa sự sống cho nhiều bệnh nhi suy thận giai đoạn cuối.

Việc ghép thận thành công ở trẻ em cải thiện nhiều bệnh lý ở trẻ, giúp phát triển giới tính, thay đổi nhận thức và tâm lý xã hội của trẻ

Bệnh nhi ghép thận nhỏ nhất Bệnh viện từng thực hiện có cân nặng 12kg và cao 110cm. Đó là bé B.N (nam, ở Thái Nguyên), được phát hiện suy thận từ 10 tháng tuổi. Trẻ sinh ra chỉ có một quả thận bên phải và quả thận này bị thiểu sản. Ngoài ra, trẻ còn bị chậm phát triển thể chất do suy thận mạn tính, vì thế, dù đã 6 tuổi nhưng B.N chỉ nặng 12kg, cao 110cm. Đến năm 2019, tình trạng của trẻ chuyển biến nặng, trẻ được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối và các bác sĩ đã chỉ định ghép thận là phương pháp duy nhất để cứu sống bệnh nhi. Ngày 15/9/2019, bệnh nhi được tiến hành phẫu thuật ghép thận với người cho là mẹ ruột. Ca ghép kéo dài nhiều giờ đồng hồ đã cho kết quả tốt đẹp trong sự xúc động và hạnh phúc của gia đình cùng cả ekip bác sĩ. Ngày ấy, bé B.N nhỏ bé, yếu ớt nhưng đã thật diệu kỳ, mạnh mẽ vượt qua một hành trình đầy sóng gió.

Bệnh nhi T.M – (nữ, ở Hải Phòng), ghép thận tại Bệnh viện Nhi Trung ương năm 2010 khi mới chỉ 5 tuổi. Khi đó, trẻ mắc suy thận mạn, dù đã tiến hành các phương pháp lọc máu, tuy nhiên, TS.BS Nguyễn Thu Hương – Trưởng Khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương nhận định rằng: “Việc chạy thận nhân tạo hay lọc màng bụng chỉ giúp trẻ duy trì sự sống, nhưng chất lượng cuộc sống của trẻ rất thấp, kèm theo nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng như tăng huyết áp, suy tim. Nếu trẻ được ghép thận, chất lượng cuộc sống và sự phát triển thể chất có thể gần như trẻ bình thường”. Chính vì vậy, sau một thời gian điều trị, các bác sĩ và gia đình quyết định thực hiện ghép thận từ người cho sống cho trẻ. Đến nay, đã 14 năm kể từ khi ca ghép thận diễn ra thành công, T.M đang ở độ tuổi 19 đầy sức sống và có cuộc đời hạnh phúc như bao bạn bè cùng trang lứa khác.

Bệnh nhi T.M giờ đã là cô thiếu nữ xinh xắn, khỏe mạnh

Một trường hợp rất đáng mừng nữa là bệnh nhi V.A ghép thận năm 2004, sau khi ghép, V.A phục hồi sức khỏe hoàn toàn, hiện tại, cậu bé mắc bệnh suy thận năm nào đã lập gia đình, sinh con và có chất lượng cuộc sống rất tốt. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe lâu dài, người bệnh vẫn cần theo dõi, thăm khám sức khỏe định kỳ tại các bệnh viện người lớn.

Theo ThS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc – Khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương: “Ghép thận là một hành trình dài của cả bệnh nhi, gia đình và các bác sĩ. Trước khi ghép thận, trẻ cần đến bệnh viện để các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc nhằm tạo điều kiện tốt nhất trước và sau ghép. Mọi yếu tố từ chiều cao, cân nặng, các chỉ số xét nghiệm máu, tiêm phòng ngừa bệnh truyền nhiễm, cho tới việc tìm được người cho thận phù hợp,…đều được kiểm soát chặt chẽ. Trong ghép thận từ người cho sống, phẫu thuật lấy thận và ghép thận là 2 cuộc mổ được tiến hành song song, phối hợp nhuần nhuyễn để đảm bảo thận lấy ra phải được ghép kịp thời. Sau ghép, trẻ được theo dõi rất tỉ mỉ từng giờ các chỉ số sinh tồn và lượng dịch vào – ra tại Khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa. Khi bệnh nhi ổn định mới chuyển về Khoa Thận và Lọc máu tiếp tục theo dõi điều trị.”

ThS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc – Khoa Thận và Lọc máu đang thăm khám cho 1 bệnh nhi suy thận

Trước mỗi ca ghép thận, bệnh nhi đều được hội chẩn bệnh viện dưới sự chủ trì của TS.BS Cao Việt Tùng – Phó Giám đốc Bệnh viện cùng sự chỉ đạo sát sao của Ban Giám đốc để đảm bảo các quy trình trước, trong và sau ghép được chuẩn bị tốt nhất. Một ca ghép thận không thể thành công nếu không có sự phối hợp nhịp nhàng của tất cả các chuyên khoa trong Bệnh viện như: Ngoại Tiết niệu, Tim mạch, Thận và Lọc máu, Gây mê hồi sức, Hồi sức ngoại, Nội tiết – Chuyển hóa – Di truyền, Chẩn đoán hình ảnh, Ngân hàng máu, Sinh hóa, Huyết học…

Theo các báo cáo tại Bệnh viện Nhi Trung ương, sau ghép thận, trẻ đa phần cải thiện rõ rệt về sự phát triển thể chất, giảm tỷ lệ thiếu máu và biến chứng Tim mạch sau 1 năm, 3 năm và 5 năm. Tuy nhiên, dù đã có rất nhiều khoa học kỹ thuật tiến bộ và nỗ lực của các y bác sĩ, nhưng việc ghép thận còn gặp một số khó khăn như chưa có thuốc ức chế miễn dịch tối ưu để loại trừ hoàn toàn sự thải ghép; vẫn còn một số biến chứng sau ghép như Nhiễm trùng, Ung thư…

Khả năng chữa khỏi bệnh suy thận ở mỗi bệnh nhi là khác nhau, phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: giai đoạn, nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng, cũng như khả năng đáp ứng phương pháp điều trị. Song, cha mẹ nên chủ động đưa con đi thăm khám nếu nghi ngờ trẻ mắc bệnh suy thận hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp, trẻ sẽ có cơ hội phục hồi hoàn toàn.

Cha mẹ nên đưa con đi thăm khám nếu thấy trẻ có các triệu chứng bất thường như: phù nề, tiểu ít/khó/quá nhiều, thở yếu, chân tay bủn rủn,.. (Ảnh minh họa)

Với bệnh nhi đã được chẩn đoán suy thận cấp, các bác sĩ cũng khuyến cáo cha mẹ cần tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị, không tự ý bỏ thuốc, không sử dụng các loại thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc, tránh làm tình trạng trẻ nặng hơn và chuyển từ suy thận cấp sang suy thận mạn.

Phòng Thông tin điện tử – Viện ĐT&NCSKTE