"Ngày Thận thế giới: Lọc màng bụng cho trẻ suy thận mạn giai đoạn cuối - thuận lợi hơn cho trẻ và gia đình so với chạy thận nhân tạo

12/03/2022

Nếu phần lớn thời gian của trẻ suy thận mạn giai đoạn cuối chạy thận nhân tạo phải gắn bó với bệnh viện thì nhờ phương pháp lọc màng bụng đang được các chuyên gia Nhi khoa áp dụng hiện nay, các em có thể vừa điều trị vừa dễ dàng hòa nhập với cộng đồng và có cuộc sống sinh hoạt hằng ngày như trẻ bình thường. Nhân dịp Ngày thận học thế giới 10/03/2022 với chủ đề Thận khỏe cho mọi người (Kidney Health for All), Bệnh viện Nhi Trung ương đã tổ chức thành công hội thảo với chuyên đề “Lọc màng bụng cho trẻ em suy thận mạn”.

Ngày Thận thế giới (World Kidney Day) là gì?

Ngày Thận Thế giới là một chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức của mọi người về sức khỏe cũng như tầm quan trọng của thận, đồng thời nâng cao ý thức đề phòng để làm giảm tần số và tác động của bệnh thận trên toàn thế giới.

Trong các bệnh thận, bệnh thận mãn tính (CKD) rất phổ biến: cứ 10 người trưởng thành trên toàn thế giới thì có 1 người mắc bệnh này. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây tử vong. Theo dự báo, bệnh thận mạn tiếp tục tăng hàng năm và được dự báo là nguyên nhân tử vong thứ 5 vào năm 2040. Việc phát hiện sớm sẽ giúp ngăn ngừa tỷ lệ tử vong đồng thời cải thiện hiệu quả chi phí điều trị.

Năm nay, Ngày Thận thế giới (World Kidney Day) diễn ra vào ngày 10-3-2022 với chủ đề Sức khỏe thận cho mọi người (Kidney Health for All).

Hội thảo “Lọc màng bụng cho trẻ em suy thận mạn” được Bệnh viện Nhi Trung ương thực hiện thành công với sự tham gia của nhiều đơn vị, chuyên gia trong lĩnh vực thận học và lọc máu ở Việt Nam nói chung và thận, lọc máu nhi khoa nói riêng. Tại hội thảo, các chuyên gia cùng trao đổi, chia sẻ các kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm với trọng tâm là các vấn đề liên quan đến lọc màng bụng cho bệnh nhi suy thận mạn, hướng tới đem lại kết quả điều trị tốt nhất cho trẻ suy thận trong bối cảnh đại dịch COVID-19 còn nhiều phức tạp.

Hội thảo trực tuyến Lọc màng bụng cho trẻ em suy thận mạn với sự tham gia của nhiều chuyên gia và các y bác sĩ trên cả nước

Theo ý kiến của PGS.TS Trần Minh Điển – Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, ước tính có khoảng 850 triệu người trên toàn thế giới hiện mắc các bệnh lý về thận do các nguyên nhân khác nhau. Con số này gấp đôi số lượng bệnh nhân đái tháo đường và gấp 20 lần so với bệnh ung thư (1). Suy thận mạn là tình trạng suy giảm từ từ và không hồi phục chức năng thận, đây là bệnh không hiếm ở trẻ em Việt Nam hiện nay. Hiện có 3 phương pháp điều trị thay thế thận cho trẻ suy thận mạn giai đoạn cuối, đó là ghép thận, thận nhân tạo và lọc màng bụng. Ghép thận là phương pháp tốt nhất nhưng số trẻ được ghép còn ít do hạn chế nguồn cho thận. Do đó phương pháp lọc màng bụng với nhiều ưu điểm vượt trội sẽ là lựa chọn ban đầu tốt nhất cho trẻ em.

Lọc màng bụng – Tiết kiệm thời gian và chi phí, không kén người bệnh

Từ khi áp dụng phương pháp này tại Việt Nam, điều trị cho trẻ suy thận mạn bằng phương pháp lọc màng bụng đã cho thấy nhiều ưu điểm đối với người bệnh và cơ sở y tế.

Tuy về chất lượng điều trị vẫn có một số hạn chế so với ghép thận, nhưng đây là một phương pháp giúp các em có thể hòa nhập với cộng đồng, vẫn có thể đi học và duy trì các sinh hoạt hàng ngày được. Với lọc màng bụng, bệnh nhi và gia đình chỉ cần đến bệnh viện 4-12 tuần/ lần để tái khám, kiểm tra và nhận dịch (ít hơn so với thời gian là 3 – 4 tuần/ lần khi chạy thận nhân tạo).

Theo TS. BS Nguyễn Thu Hương – Trưởng Khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương, lọc màng bụng có tỷ lệ sống còn tốt hơn so với thận nhân tạo, duy trì chức năng thận còn lại tốt hơn, đồng thời hạn chế việc phải xâm lấn mạch máu. Trẻ em có màng bụng lớn và rất nhiều mạch máu so với kích thước cơ thể, do đólọc màng bụng giúp tối ưu việc kiểm soát nồng độ chất tan. Lọc màng bụng cũng là phương pháp duy trì sự độc lập, linh hoạt, và ít hạn chế về chế độ ăn uống/ chất lỏng hơn so với thận nhân tạo.

TS. BS Nguyễn Thu Hương – Trưởng Khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương

Một số ưu điểm của lọc màng bụng ở trẻ em trong báo cáo nghiên cứu của TS. BS Nguyễn Thu Hương

Những nghiên cứu của TS. BS Huỳnh Thị Vũ Quỳnh – Trưởng Khoa Thận Nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 2 về thẩm phân phúc mạc (lọc màng bụng) ở trẻ suy thận mạn điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng 2 cũng chỉ ra rằng: Lọc màng bụng sẽ giảm khả năng lây nhiễm virus hơn chạy thận nhận tạo; Thuận lợi cho các bệnh nhân đang mắc bệnh tim mạch; Chế độ ăn ít bị giới hạn hơn chạy thận nhân tạo; Thuốc sử dụng phối hợp ít hơn.

TS. BS Huỳnh Thị Vũ Quỳnh – Trưởng Khoa Thận Nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 2

Ngoài ra, theo một số nghiên cứu, lọc màng bụng còn hỗ trợ mục tiêu ghép thận rất tốt như giảm tỷ lệ thận ghép chậm hoạt động sau ghép và có khuynh hướng tăng tuổi thọ thận ghép. Đây là một ưu điểm rất lớn của phương pháp vì đa số bệnh nhi đều có mong muốn được ghép thận trong tương lai.

Không để chất lượng điều trị của trẻ suy thận mạn gián đoạn vì dịch COVID-19

Điều trị thay thế thận bằng lọc màng bụng là một thuận lợi rất lớn với cả bệnh nhân và các cơ sở y tế, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi mà chúng ta đang phải đối mặt với tình hình dịch vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp.

Bệnh viện Nhi Trung ương đã linh hoạt phối hợp với các bệnh viện tuyến dưới để đào tạo cấp tốc cho bác sĩ các tuyến cơ sở về kỹ thuật lọc màng bụng, nhằm tạo điều kiện cho bệnh nhân được khám và lãnh dịch ở tuyến dưới, đảm bảo chất lượng điều trị của các em không bị gián đoạn.