25/10/2022
Đối với các bậc cha mẹ có con được chẩn đoán mắc hội chứng tự kỷ, thử thách vô cùng khó khăn mà các bậc cha mẹ phải đối mặt là làm cách nào quản lý hành vi trẻ tự kỷ. Hiểu được điều đó, Bệnh viện Nhi Trung ương thông qua phòng Công tác xã hội mở lớp tập huấn can thiệp với mục đích trang bị cho các bậc cha mẹ biện pháp áp dụng để kiểm soát hành vi của trẻ
1. Vì sao quản lý hành vi ở trẻ tự kỷ quan trọng
- Trẻ tự kỷ có đặc trưng là gặp rất nhiều khó khăn trong khả năng kiểm soát hành vi của mình.
- Khác với những đứa trẻ bình thường, trẻ mắc hội chứng tự kỷ gặp khó khăn về tương tác xã hội và giao tiếp; các hành vi, thói quen, sở thích bất thường, giới hạn, lặp đi lặp lại đồng thời có thêm các vấn đề đi kèm phát sinh như tăng động, cơ cáu giận, bùng nổ, hành vi tự làm đau, khó khăn học tập và chậm phát triển trí tuệ.
- Việc quản lý hành vi trẻ tự kỷ có vai trò quan trọng đối với cả cha mẹ và trẻ.
2. Hành vi cần quản lý thường gặp ở trẻ tự kỷ
- Theo Tiến sĩ Công tác xã hội Nguyễn Thu Hà, khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương, quản lý hành vi ở trẻ tự kỷ gặp ở mọi lứa tuổi và đa dạng về cách mà trẻ biểu hiện như tự làm đau bản thân, làm đau người khác, ném đồ, lăn ra sàn, khó lóc…đều là những điều cha mẹ cần làm cho trẻ bình ổn đầu tiên và dần dần. Khi những hành vi trên của trẻ dần đi vào ổn định thì cha mẹ hay giáo viên mới giúp cho trẻ học hỏi thêm được các kỹ năng khác ( như tăng cường hiểu, nhận biết và ngôn ngữ)
- Hành vi tự làm đau ở trẻ ( như tự đập đầu xuống sàn, tự cắn vào tay…) diễn ra khi trẻ muốn gây sự chú ý tức thời của người khác, đòi hỏi làm theo ý trẻ muốn. Cha mẹ và người nuôi dạy trẻ có thể giảm bớt hành vi tự làm đau bằng cách lờ đi, ít chú ý và không vì việc trẻ đang ăn vạ mà đáp ứng đòi hỏi của trẻ. Khi cả gia đình cùng thống nhất cách ứng xử với hành vi này của trẻ, dần dần, trẻ hiểu được việc tự làm đau không có tác dụng như mong muốn.
3. Bản chất của việc quản lý hành vi ở trẻ tự kỷ
- Bản chất của việc quản lý hành vi trẻ tự kỷ chính là hỗ trợ trẻ học tập, rèn luyện và phát triển các kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội để từ đó tự kiểm soát được hành vi của mình.
- Để thực hiện việc này, trẻ cần được dạy cách đạt được niềm vui từ các hành vi bình thường như thay vì đánh người khác thì học được việc dùng tay để nhẹ nhàng thể hiện tình yêu thương…
- Trẻ mắc hội chứng tự kỷ ít thể hiện cảm xúc này sự tương tác. Do đó, trẻ phải được học hỏi lặp đi lặp lại hàng ngày một cách kiên nhẫn. Nói cách khác, trẻ cần hiểu được tương tác với người khác là một điều tốt.
Hình 1: Một hình ảnh về quản lý hành vi với trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ
Hình 2: Một buổi trao đổi với cha mẹ về các kỹ năng quản lý hành vi
