Ngày 3/1/2022, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một bé gái 2 tháng tuổi, ở Hà Nội, nhập viện trong tình trạng tím tái, ngừng thở, ngừng tim trước khi đến Bệnh viện.
Theo lời kể của gia đình, khoảng 18 giờ cùng ngày, mẹ cho trẻ bú trong tư thế nằm, sau đó, mẹ ôm trẻ ngủ, mặt trẻ áp vào ngực mẹ. Đến khoảng 19 giờ 30 phút, khi mẹ tỉnh dậy phát hiện trẻ trong tình trạng tím tái toàn thân, không thở. Trong lúc hoảng loạn, gia đình đưa trẻ vào Bệnh viện Nhi Trung ương bằng xe mô tô. Tại đây, các bác sĩ phát hiện trẻ ngừng thở, ngừng tim, hạ nhiệt độ. Mặc dù được hồi sức tim phổi tích cực, nhưng trẻ không qua khỏi. Sự ra đi bất ngờ của trẻ là nỗi đau, nỗi day dứt không nguôi của gia đình.
Vậy thế nào là hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ trẻ nhỏ? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm các thông tin chính xác, giúp các bậc phụ huynh phòng ngừa hội chứng này một cách hợp lý.
Hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ nhỏ (SIDS- sudden infant death syndrome)
Hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ nhỏ xảy ra không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước (Ảnh minh họa: researchgate.net)
Là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến 1 năm tuổi. SIDS hay gặp ở trẻ 2-4 tháng tuổi. Tỷ lệ SIDS xuất hiện là 0,5/1000 trẻ sinh ra ở Hoa Kỳ. Hầu hết SIDS đều xảy ra khi trẻ đang ngủ. Hội chứng này xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước, khiến đột tử ở trẻ nhỏ trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình. Bên cạnh những nguyên nhân gây tử vong đột ngột: ngạt thở, chảy máu não, viêm cơ tim… nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.
Nguyên nhân đột tử ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
- Trẻ có khuyết tật nghiêm trọng ở hệ hô hấp, tim mạch. Hoặc sự kiểm soát nhịp thở của não bộ chưa phát triển hoàn thiện.
- Đường thở bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp, nằm nghiêng – sấp. Ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng hay giường ngủ mềm, ngủ cùng với bố mẹ cũng có thể là tác nhân gây đột tử ở trẻ.
- Tăng thân nhiệt do nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to, trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.
Các yếu tố nguy cơ của hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ
Một trong những nguyên nhân là đường thở bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp (Ảnh minh họa: afamilycdn.com)
- Nam nhiều hơn nữ.
- Sinh non, cân nặng khi sinh thấp, chậm tăng trưởng.
- Tư thế ngủ nằm sấp, không có núm vú giả.
- Mẹ nhỏ hơn 20 tuổi, sử dụng ma tuý, hút thuốc lá trong thai kỳ và sau sinh. Khoảng cách ngắn giữa các lần mang thai.
- Trẻ nằm chung giường với cha mẹ, người chăm sóc.
- Anh chị em ruột bị đột tử.
- Nhiệt độ môi trường thấp hoặc quá cao.
- Cũi, nôi, gối không an toàn, nệm nước, giường mềm.
Các biện pháp dự phòng nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Tử vong ở trẻ nhỏ do SIDS là vấn đề liên quan đến giấc ngủ, do đó cần nâng cao cảnh giác, tạo môi trường an toàn cho giấc ngủ của trẻ. Cụ thể:
Cha mẹ nên lưu ý tạo không gian an toàn cho giấc ngủ của trẻ (Ảnh: Bác sĩ cung cấp)
- Cho trẻ nằm ngửa khi ngủ. Thường xuyên quan sát trẻ.
- Sử dụng núm vú giả cho trẻ dưới 1 tuổi giúp mở thông đường thở.
- Để nhiệt độ phòng phù hợp, thông thoáng quần áo. Không trùm đầu trẻ.
- Đặt trẻ nằm trên tấm đệm ít bị trũng xuống. Không sử dụng gối, đồ chơi nhồi bông, chăn có nhiều lông hoặc quá lớn ở khu vực cũi/giường của trẻ.
- Sơ sinh, trẻ dưới 6 tháng tuổi cần nằm cũi, giường riêng, bên cạnh giường ngủ của người chăm sóc. Không sử dụng miếng đệm phụ trong cũi.
- Tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
- Chăm sóc thai nghén sớm và thường xuyên. Nuôi con bằng sữa mẹ.
- Không hút thuốc lá, uống rượu hoặc sử dụng ma tuý trong thai kỳ và thời gian nuôi con nhỏ.
Khi thấy trẻ có bất cứ dấu hiệu nào bất thường cần đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương, cha mẹ có thể liên hệ hoặc đặt lịch trước:
- Khám tại Trung tâm Quốc tế, Bệnh viện Nhi Trung ương (hotline): 0862335566.
- Liên hệ Trung tâm Sơ sinh nếu trẻ ở dưới 30 ngày tuổi (hotline): 0844871909
- Liên hệ Khoa Cấp cứu và Chống độc trong tình trạng nặng (hotline): 0981113515
BSCKII Phạm Thị Thanh Tâm – Phó trưởng khoa Cấp cứu & Chống độc
