Trẻ bị tiêu chảy nên ăn gì, kiêng gì?

Tiêu chảy là bệnh thường gặp ở trẻ em, đây là nguyên nhân hàng đầu gây suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ. Để rút ngắn thời gian tiêu chảy, giảm bớt tỷ lệ suy dinh dưỡng và tử vong, việc bù nước và điện giải bằng đường uống và chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò rất quan trọng. Một số trường hợp tiêu chảy cần sử dụng chế độ ăn đặc biệt, những lời khuyên sau đề cập tới trẻ tiêu chảy cấp đơn thuần.

1. Sử dụng dung dịch bù nước

Mỗi gói Oresol pha với 200 ml hoặc 1000ml nước đun sôi để nguội (theo đúng hướng dẫn sử dụng), cho trẻ uống từng thìa (với trẻ bé) hoặc từng ngụm nhỏ (với trẻ lớn). Mỗi dung dịch pha chỉ sử dụng trong 24h.

2. Các thực phẩm nên dùng khi trẻ bị tiêu chảy

• Gạo, khoai tây.
• Thịt gà, thịt lợn nạc, thịt bò.
• Sữa công thức có giảm đường lactose (nếu bác sĩ có chỉ định), sữa chua.
• Dầu thực vật.
• Rau xanh, cà rốt, bí đỏ.
• Chuối, táo.
• Tùy theo lứa tuổi và chế độ ăn của trẻ trước khi tiêu chảy để xây dựng chế độ ăn phù hợp với sở thích và thói quen của trẻ.

3. Các thực phẩm không nên dùng khi bị tiêu chảy

• Thức ăn có đậm độ đường cao, nhiều chất béo có thể gây ra kém hấp thu bởi vì làm giảm khả năng trống của dạ dày.
• Tránh dùng các loại nước giải khát công nghiệp.
• Thực phẩm có nhiều xơ không tan và ít dinh dưỡng: Các loại rau thô (măng, rau cần), tinh bột nguyên hạt (ngô, đỗ) khó tiêu hóa.

4. Nguyên tắc dinh dưỡng cho trẻ tiêu chảy

• Không nên cho trẻ tiêu chảy ăn giảm đi, không kiêng ăn, nhịn bú.
• Tiếp tục cho trẻ bú mẹ. 
• Trẻ đã ăn bổ sung: nhanh chóng tập cho trẻ làm quen dần lại với thức ăn đa dạng và chế độ ăn như bình thường. Thức ăn nên mềm, dễ tiêu và chia nhỏ nhiều bữa (tránh ăn khối lượng lớn vì gây tăng kích thích ruột).
• Khi khỏi bệnh: tăng thêm 1 bữa cho trẻ so với bình thường trong 2 tuần để đảm bảo phục hồi cân nặng.

5. Những quan niệm sai lầm khi cho trẻ ăn

• Dừng bú mẹ do nghĩ “sữa chua”, “sữa nóng”, đó là những quan điểm không chính xác, ảnh hưởng đến việc tiết sữa của bà mẹ.
• Kiêng khem quá mức làm cho trẻ càng thiếu hụt dinh dưỡng trầm trọng.
• Không cho trẻ uống nước, cho trẻ ăn thực phẩm chế biến khô hoặc uống rất ít nước, làm cho trẻ càng mất nước và rối loạn điện giải.

Không nên cho trẻ dừng bú mẹ do nghĩ “sữa chua”, “sữa nóng” – đây là quan niệm không chính xác

6. Chế độ ăn của trẻ theo độ tuổi

Trẻ dưới 6 tháng tuổi

• Tiếp tục cho bú mẹ bình thường và tăng số lần bú. Vì sữa mẹ vẫn được dung nạp rất tốt khi bị tiêu chảy, giúp trẻ nhanh khỏi.
• Nếu không có sữa mẹ thì cho trẻ ăn sữa công thức mà trước đó trẻ vẫn ăn nhưng cho ăn tăng dần và ăn nhiều bữa trong ngày. Cho ăn ít nhất 3 giờ một lần.

Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên

• Ngoài bú sữa mẹ, nên cho trẻ ăn những thực phẩm dễ tiêu hoá như: sữa chua, hoa quả…
• Bữa ăn vẫn cần có chất béo để tăng thêm năng lượng trong khẩu phần.
• Trong thời gian này nên cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, các món ninh, hầm nhừ, cơm nát.
• Thức ăn cần nấu kỹ, vệ sinh, cho ăn ngay sau khi nấu.

Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương