Trẻ mắc viêm phổi do Mycoplasma gia tăng, hướng dẫn phòng bệnh

26/06/2023

Thời gian gần đây, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhi nhập viện do viêm phổi, trong đó có nhiều trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma với các triệu chứng không điển hình, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Nếu không chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng, dẫn tới trẻ suy hô hấp và nguy hiểm tính mạng.

Mới đây nhất là bệnh nhi B.N (8 tuổi, Lào Cai). Trước đó trẻ xuất hiện sốt cao liên tục, húng hắng ho, gia đình cho trẻ đi khám tại bệnh viện gần nhà được chẩn đoán sốt virus. Trẻ được theo dõi tại nhà thêm 3 ngày nhưng tình trạng sốt không hết. Trẻ vào Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương diễn biến bệnh ngày thứ 5, với biểu hiện sốt cao liên tục từng cơn, ho khan, phát ban toàn thân, chụp X- Quang phổi có hình ảnh viêm phổi thuỳ. Được các bác sĩ chỉ định làm xét nghiệm chuyên sâu để định danh chính xác tên loại vi khuẩn gây ra tình trạng trên. Kết quả xét nghiệm Mycoplasma Pneumoniae Real-time PCR dương tính. Sau 5 ngày điều trị với kháng sinh đặc hiệu, hiện tại bệnh nhân tỉnh táo, hết sốt, không khó thở, phổi cải thiện rõ rệt.

BS. Nguyễn Thị Thu Nga thăm khám cho bệnh nhi B.N (8 tuổi, Lào Cai)

Tương tự, bệnh nhi L.D.T (10 tuổi, ở Thái Bình) được đưa đến Trung tâm Hô hấp trong tình trạng ho nhiều kèm sốt cao liên tục, đau ngực, khó thở, phát ban toàn thân đã điều trị tại bệnh viện tuyến dưới 9 ngày không đỡ. Sau khi nhập viện khai thác tiền sử và thăm khám lâm sàng, chụp X-Quang các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm phổi thuỳ/Tràn dịch màng phổi trái do Mycoplasma. Hiện tại sau hơn 10 ngày điều trị, bệnh nhi tỉnh táo, ăn tốt, không đau ngực, không khó thở và có thể ra viện trong một vài ngày tới.

Viêm phổi do Mycoplasma là một bệnh nhiễm trùng ở phổi khá phổ biến

Theo PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh – Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương, viêm phổi có nhiều căn nguyên, trong đó Mycoplasma Pneumoniae (vi khuẩn không điển hình) là tác nhân quan trọng gây viêm phổi ở cộng đồng ở trẻ em. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp ở nhóm trẻ lớn.

Theo một nghiên cứu của Mỹ, trẻ từ 5-10 tuổi, tỉ lệ mắc viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae là 16%, trong khi đó nhóm trẻ 10-17 tuổi, tỉ lệ này lên đến 23%.

Hiện nay, tại Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương mỗi ngày tiếp nhận từ 150-160 bệnh nhân điều trị nội trú, trong đó các ca nhiễm Mycoplasma Pneumoniae chiếm khoảng 30%. Nghĩa là hàng ngày có khoảng 30-40 bệnh nhân nằm điều trị.

Triệu chứng viêm phổi do Mycoplasma ở trẻ

Khi vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae xâm nhập vào cơ thể, thời gian ủ bệnh khoảng từ 2 đến 3 tuần. Sau thời gian này, bệnh sẽ khởi phát và trải qua những triệu chứng sau:

Ban đầu trẻ có những biểu hiện viêm long đường hô hấp: hắt hơi, sổ mũi, sốt.
Trẻ em bị viêm phổi có thể bị sốt cao, sốt liên tục từ 39 đến 40 độ C. Ngoài ra trẻ còn ho nhiều, ho rũ rượi từng cơn, ho đi kèm khó thở, thở nhanh gấp gáp. Những trẻ lớn có thể có cảm giác đau ngực, đau đầu, đau cơ, cứng cơ…

Đặc biệt, trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma có thể có biểu hiện những biến chứng ngoài phổi khác như có thể bị viêm kết mạc, nổi mày đay trên da, biến chứng tim mạch, biến chứng đường tiêu hoá, tiết niệu…

Các biện pháp chẩn đoán viêm phổi do Mycoplasma

Những triệu chứng viêm phổi do Mycoplasma ở trẻ rất dễ nhầm với những tác nhân viêm phổi khác như viêm phổi do virus, viêm phổi do vi khuẩn khác vì có những biểu hiện như: sốt, ho, khó thở hoặc chụp phim X- Quang phổi có những tổn thương trên phim. Tuy nhiên để chẩn đoán xác định tác nhân viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae cần phải làm xét nghiệm đặc hiệu.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh nhân được làm xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán (Mycoplasma IgM), hoặc kỹ thuật xác định chuỗi ADN của Mycoplasma Pneumoniae trong dịch tiết đường hô hấp bằng kĩ thuật xét nghiệm Real-time PCR

Nguyên tắc điều trị

“Về nguyên tắc điều trị khi bệnh nhân nhập viện chúng tôi phải đảm bảo nguyên tắc chống suy hô hấp, điều trị kháng sinh phù hợp. Khi bệnh nhân có suy hô hấp chúng tôi phải đảm bảo nguyên tắc điều trị chống suy hô hấp chung, cho bệnh nhân thông thoáng đường thở, thở oxy tuỳ từng mức độ như: thở oxy qua gọng, qua mask, hoặc thở máy không xâm nhập. Với những bệnh nhân có những biến chứng khác ngoài phổi chúng tôi phải hội chẩn với các chuyên khoa để điều trị thích hợp” – PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh cho hay.

Hướng dẫn phòng bệnh

Viêm phổi do vi khuẩn hay virus nói chung và viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae nói riêng con đường lây truyền tiếp xúc qua đường giọt bắn, cho đến nay chưa có vắc – xin phòng Mycoplasma, để đảm bảo dự phòng cho trẻ cha mẹ cần đảm bảo một số nguyên tắc:

Rửa tay bằng xà phòng.
Đảm bảo cho trẻ sống trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát.
Không tiếp xúc với những trẻ có những biểu hiện ho, sốt.
Ngoài ra, cho trẻ có những chế độ dinh dưỡng phù hợp, giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Ăn đủ ô vuông thức ăn có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, đảm bảo đầy đủ vitamin và khoáng chất.
Đặc biệt cha mẹ nên cho trẻ tiêm phòng theo đúng lịch, bởi vì nhiễm Mycoplasma Pneumoniae có thể đồng nhiễm thêm những vi khuẩn khác như phế cầu, Hip….

Các bác sĩ khuyến cáo, nếu thấy trẻ có những biểu hiện như viêm long đường hô hấp, sốt cao, ho khó thở và đặc biệt là xảy ra ở những trẻ lớn từ 4-10 tuổi, thì nên đưa trẻ đến những cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và làm xét nghiệm chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời có thể bệnh nhân có những biến chứng mà cha mẹ không thể phát hiện ra như: sốt cao có biểu hiện ngoài phổi, hoặc có thể viêm phổi nặng và suy hô hấp.