Bệnh nhi người Lào với khối thoát vị vùng rốn khổng lồ

Ngày 1/7 vừa qua, các bác sĩ khoa Ngoại – bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một bệnh nhân người Lào bị thoát vị vùng rốn bẩm sinh. Đó là cháu Choyang, ở huyện Xiengkhuang (Lào), đã phải “chung sống” với khối thoát vị khổng lồ 5 năm nay.

Người nhà cho biết, cháu Choyang sinh ra đã có khối thoát vị khổng lồ bẩm sinh ở vùng rốn và được điều trị tại bệnh viện huyện bằng thuốc, không mổ. Sau đó, khối thoát vị tự khỏi và có da mọc trùm lên toàn bộ khối thoát vị. Hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, lại sống ở tỉnh xa thủ đô Viêng chăn, nên gia đình cũng không có điều kiện chữa trị cho cháu. Cứ thế, Choyang được chăm sóc tại nhà cho đến lúc 5 tuổi.

Trong một buổi công tác tình cờ, các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Lào đã phát hiện ra và đưa cháu về Viêng Chăn điều trị. Tuy nhiên, các bác sĩ Lào xét thấy khối thoát vị ở bụng quá lớn, không thể phẫu thuật cho bệnh nhi tại Lào được, nên quyết định đưa Choyang sang Bệnh viện Nhi Trung ương – Việt Nam.

Tại bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ chẩn đoán sơ bộ cháu bị thoát vị vùng rốn khổng lồ bẩm sinh (tên tiếng Anh là Giant Omphalocele), đã được biểu bì hóa – tự mọc da từ lúc sau sinh. Khối thoát vị nằm ngoài ổ bụng dưới da bệnh nhân khá lớn, kích thước khoảng 15cm x15cm x 10cm, bên trong gồm có: gan, đại tràng và ruột non.

Cháu Choyang với khối thoát vị dây rốn khổng lồ

Theo TS Bùi Đức Hậu – trưởng khoa Ngoại, bệnh viện Nhi Trung ương, trường hợp bệnh nhân Choyang có thể tích khối thoát vị quá lớn so với thể tích ổ bụng hiện tại (cơ thể trẻ nhỏ và ổ bụng rất bé, trẻ 5 tuổi, cân nặng 15kg), thì việc quan trọng bây giờ là làm sao để đưa được các tạng trở lại ổ bụng và phẫu thuật (PT) phục hồi thành bụng.

Tuy nhiên, nếu không PT thì thể tích khối thoát vị càng ngày càng to, ổ bụng càng nhỏ lại (do các tạng hàng ngày bị rơi tự do ngoài ổ bụng), làm cho trẻ hoạt động khó khăn hơn, ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ, đặc biệt có nguy cơ gây xoắn các tạng, nhất là gan.

Vậy việc PT thực hiện như thế nào, một lần hay nhiều lần, để đưa đươc các tạng trở lại ổ bụng với khối thoát vị lớn như vậy, là vấn đề phải cân nhắc: PT một lần đóng thành bụng ngay cho bệnh nhân có thể gây tăng áp lực ổ bụng, gây chèn ép tuần hoàn, hô hấp, khiến bệnh nhân suy thở, dẫn đến tử vong. PT nhiều lần đóng dần thành bụng tạo sự thích nghi dần dần phải tiến hành trong thời gian dài và cũng có những bất lợi ảnh hưởng tới sức khỏe và cả về kinh tế cho bệnh nhân do phải mổ nhiều lần.

Ts Hậu tiến hành thăm khám cho bệnh nhân

Sau khi hội chẩn chuyên môn toàn viện, các bác sĩ đã quyết định làm tăng dần thể tích ổ bụng tự nhiên, tạo sự thích nghi dần dần tới khi có thể sẽ tiến hành PT đóng được thành bụng một lần bằng cách: tạo ra một dụng cụ giống như chiếc mũ bảo hiểm, đặt úp vào khối thoát vị cho bệnh nhân đeo và kéo dây ép dần mỗi ngày, đẩy ép các tạng từ từ trở lại ổ bụng, đến khi các tạng vào hết ổ bụng (khối thoát vị xẹp xuống), thì tiến hành PT.

Bệnh nhi với dụng cụ được các bác sĩ BV Nhi TW thiết kế chuyên dụng

TS Bùi Đức Hậu cho biết, theo thống kê của Mỹ, tỷ lệ gặp của thoát vị vùng rốn và thoát vị qua khe hở thành bụng là 1/2000 trẻ sinh. Vậy ở Việt nam, với dân số xấp xỉ 90 triệu dân và tỷ lệ sinh hiện nay xấp xỉ 19.58/1000/năm ( 1762200 trẻ được sinh ra/ năm, theo số liệu tổng điều tra dân số Việt nam 01/04/2009). Nếu với tỷ lệ này, hàng năm ở nước ta, số trẻ có nguy cơ mắc bệnh thoát vị vùng rốn và thoát vị qua khe hở thành bụng có thể lên tới 881trẻ/năm ). Tại bệnh viện Nhi Trung ương, mỗi năm bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho khoảng trên 20 bệnh nhân mắc bệnh này, tỷ lệ thành công trên gần 95%.

TS Hậu cũng khuyến cáo, các bà mẹ trong giai đoạn mang thai nếu siêu âm phát hiện thấy em bé bị dị tật này nên chủ động đưa trẻ tới các trung tâm phẫu thuật nhi chuyên sâu sớm ngay sau khi sinh.

Khánh Chi – phòng Kế hoạch tổng hợp