Khi tiến hành cấp cứu tại chỗ cho trẻ đuối nước có ngừng tim, việc ép tim, thổi ngạt đúng cách là biện pháp cấp cứu quan trọng và hiệu quả nhất, giúp trẻ qua cơn nguy kịch, tránh để lại những hậu quả nặng nề. Tuyệt đối không được dốc ngược chạy, vì điều này có thể làm mất cơ hội vàng cứu sống trẻ.
Dù đã được cảnh báo nhiều lần, tuy nhiên tình trạng sơ cứu sai, đặc biệt là dốc ngược trẻ sau đuối nước vẫn tiếp tục xảy ra, gây hậu quả nghiêm trọng. Vừa qua, Khoa Điều trị tích cực Nội khoa – Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 3 ca đuối nước nặng, trong đó chỉ có một trẻ được sơ cứu đúng cách, tiên lượng khả quan. Các trường hợp còn lại đều nguy kịch do không được thổi ngạt, ép tim kịp thời.
Trường hợp thứ nhất là bé trai 6 tuổi, bị ngã xuống sông khi đang chơi đùa cùng bạn. Sau khi được gia đình phát hiện và đưa lên bờ, thay vì được cấp cứu ép tim, thổi ngạt đúng cách thì trẻ lại bị bế chạy vòng quanh. Sau đó trẻ được đưa tới cơ sở y tế tại địa phương, được tiến hành cấp cứu ngừng tim đúng cách bằng ép tim và thổi ngạt kết hợp tiêm adrenalin. Sau khi có nhịp tim trở lại trẻ được chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Mặc dù đã được hồi sức tích cực nhưng hiện trẻ vẫn đang trong tình trạng nguy kịch.
Trẻ đang được điều trị tại khoa Điều trị tích cực Nội khoa trong tình trạng nặng
Trường hợp thứ hai là trẻ nam 13 tuổi, bị đuối nước khi xuống ao nhặt quả cầu lông. Do không biết bơi, trẻ nhanh chóng bị đuối nước. Người dân phát hiện và đưa lên bờ nhưng cũng không được cấp cứu đúng cách, trẻ bị vác dốc ngược và chạy vòng quanh. Sau một khoảng thời gian, tình trạng không cải thiện thì trẻ mới được tiến hành cấp cứu ép tim, thổi ngạt. Tuy nhiên, do thời gian ngừng tuần hoàn kéo dài hơn 30 phút, trẻ nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, có nguy cơ chết não, tiên lượng rất xấu dù đã được hồi sức tích cực.
ThS.BS Bùi Thị Tho – Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương theo dõi các chỉ số của trẻ
May mắn hơn hai trẻ trên là bé trai 20 tháng tuổi, bị rơi xuống mương nước gần nhà. Sau khoảng 6 phút, trẻ được gia đình phát hiện và vớt trẻ lên trong tình trạng ngừng thở, tím tái. Ngay lập tức, trẻ được tiến hành cấp cứu ép tim thổi ngạt (không vác dốc ngược). Sau khoảng vài phút cấp cứu thì trẻ hồng hào trở lại, trẻ được đưa đến cơ sở y tế gần nhất rồi chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Hiện tại, trẻ cũng đang được tiến hành hồi sức tích cực với tiên lượng bệnh khả quan.
Bố bệnh nhi chia sẻ: “Gần đây có nhiều vụ đuối nước thương tâm xảy ra, nên gia đình cũng có tìm hiểu kiến thức sơ cấp cứu qua các phương tiện truyền thông. Khi phát hiện cháu bị đuối nước, chúng tôi đã đặt cháu nằm ngửa, ép tim và thổi ngạt tại chỗ. Thấy cháu bớt tím tái và có dấu hiệu tim đập trở lại, chúng tôi lập tức đưa cháu đến cơ sở y tế gần nhất để được sơ cứu kịp thời”.
Hồi sức tim phổi là phương pháp cấp cứu quan trọng nhất khi trẻ ngừng tim, ngừng thở
Theo ThS.BS Nguyễn Văn Thắng – Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương: khi phát hiện một trẻ bị đuối nước, có ngừng thở ngừng tim, việc cấp cứu ép tim thổi ngạt là biện pháp cấp cứu quan trọng nhất giúp cải thiện tiên lượng và kết quả điều trị cho trẻ. Tuy nhiên, thực tế đáng lo ngại là nhiều trẻ bị sơ cứu sai cách bằng cách bị bế dốc ngược và chạy vòng quanh, dẫn đến mất “thời gian vàng” trong hồi sức cấp cứu cho một trẻ có ngừng thở ngừng tim. Hậu quả dẫn tới tình trạng tổn thương các cơ quan, đặc biệt là thiếu oxy não trầm trọng dẫn tới chết não. Bên cạnh đó, việc dốc ngược trẻ tạo nguy cơ nước, thức ăn, dịch dạ dày trào ngược vào đường hô hấp, làm gia tăng tổn thương phổi ở giai đoạn sau, khiến việc điều trị trở nên khó khăn.
Khi gặp một trẻ đuối nước – người sơ cứu cần làm theo các bước sau:
Phòng ngừa đuối nước – trách nhiệm chung của gia đình và cộng đồng
Theo các bác sĩ, trẻ em có nguy cơ đuối nước vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, mùa hè là giai đoạn có số ca đuối nước nhập viện cao nhất, do trẻ nghỉ học ở nhà, thời tiết nắng nóng nên trẻ thích chơi với nước, được đưa đi bơi hoặc du lịch.
Một số biện pháp phòng tránh đuối nước cho trẻ:
Mời quý vị xem và chia sẻ video “Cấp cứu trẻ bị đuối nước” do Hội Nhi khoa Việt Nam phối hợp cùng Bệnh viện Nhi Trung ương thực hiện dưới đây để trang bị kỹ năng cấp cứu trẻ bị đuối nước đúng cách, video được khuyến cáo áp dụng: https://benhviennhitrunguong.gov.vn/video-cap-cuu-tre-bi-duoi-nuoc.html
Phòng Thông tin điện tử – Viện ĐT&NCSKTE
